Fuzûlî`nin Farsça Divanı`nın dinî ve tasavvufî tahlili

Abstract

16. yy. şairlerinden Fuzûlî, yaşadığı dönemin üç büyük diliyle Türkçe, Farsça ve Arapça'da manzum ve mensur eserler kaleme almıştır. Bu çalışmada, Fuzûlî'nin Farsça Divanı'nın gazellerinin dinî ve tasavvufî muhtevasına dair inceleme yapılmıştır. Farsça Divanı'na dair önceden bir çalışma olmadığı için bu tahlil çalışması önem arz etmektedir. Divan'ın gazellerinde yer alan dini mefhumlar, aşk anlayışı, tasavvufi söylem ve şiir anlayışı üzerinde durulmuştur. Gazellerin incelenmesinde kavramların tespitinin ardından konuların tasnifi yapılmıştır. Birinci bölümde dinî konular `İman` ve `İslâm` esasları ışığında ele alınmıştır. İkinci bölümde ise tasavvufî konular `İhsan` kavramı etrafında işlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Divan Edebiyatı, Din, Tasavvuf, Fuzûlî, Farsça Divan

Fuzûlî, one of the poets in 16th century, wrote verse and prose works in Turkish, Persian and Arabic with three major languages of his time. In this study, an examination was made on the religious and mystical content of the ghazals of the Persian Divan of Fuzîlî. This analysis is important since there is no previous study on the Persian Divan. Religious conceptions, understanding of love, mystical discourse and understanding of poetry in the ghazals of the Divan were emphasized. Following the determination of the concepts in the examination of the ghazals, the subjects were classified. In the first part, religious issues are dealt with in the light of the principles of `Faith` and `Islam`. In the second part, sufistic issues are covered around the concept of `Ihsan`.Keywords: Divan Literature, Religion, Sufism, Fuzûlî, Persian Divan