Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Denizli il merkezinde görev yapan sınıf öğretmenlerine göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini, Denizli il merkezinde 2012-2013 eğitim öğretim yılında rastgele yolla seçilen 27 farklı devlet ilkokulundan 339, 8 farklı özel ilkokuldan 83 olmak üzere toplam 422 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli veriler, kişisel bilgilerin yer aldığı birinci bölüm, Einarsen ve Raknes (1997) tarafından geliştirilen ve Cemaloğlu (2007) tarafından Türkçe?ye uyarlanan ?Negative Acts Questionnaire (NAQ)? (Olumsuz Davranışlar Ölçeği)?nin yer aldığı ikinci bölüm, Balay (2000) tarafından geliştirilen ?Örgütsel Bağlılık Ölçeği?nin yer aldığı üçüncü bölümden oluşan bir veri toplama aracı ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde öncelikle elde edilen verilerin normal dağılım gösterip göstermediği Kolmogorov-Smirnov testi ile incelenmiştir. Buna göre, elde edilen verilerin normal dağılım göstermediği belirlenip nonparametrik testlerin kullanılmasına karar verilmiştir. Verilerin analizinde, Kruskal Wallis H testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Kruskal Wallis H testi ile elde edilen p değerinin anlamlı bulunduğu durumlarda farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla ikili karşılaştırmalı Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Veriler .05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre, aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:1.Öğretmenlerin görüşlerine göre psikolojik yıldırmanın ?Hiç? düzeyinde olduğu; cinsiyet, yaş, hizmet yılı, eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı fark bulunamamış; fakat, medeni durum, okul türü, görev yaptığı okuldan memnuniyet değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin % 20.4?ünün veli, diğer öğretmenler, müdür, müdür yardımcısı, öğrenci, eğitim denetmeni ve diğer kişiler tarafından psikolojik yıldırmaya maruz kaldığı, % 79.6?sının da psikolojik yıldırmaya maruz kalmadığı, 2. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının ?Çoğunlukla? düzeyinde olduğu, okullarına yüksek seviyede bağlılık duydukları,3. Öğretmenlerin görüşlerine göre örgütsel bağlılık alt boyutlarında cinsiyet değişkeninin içselleştirme boyutunda; yaş ve hizmet yılı değişkenlerinin özdeşleşme boyutunda; okul türü ve görev yaptıkları okuldan memnuniyet değişkenine göre tüm boyutlarda farklılık gösterdiği, medeni durum ve eğitim durumu değişkenlerine göre tüm boyutlarda farklılık göstermediği; 4. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılığın anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile negatif yönde (t= -6.414) ve anlamlı (p= .000; p<.05) bir etki göstermektedir. Öğretmenlere göre örgütsel bağlılığa ilişkin toplam varyansın %9?u (R2= .09) psikolojik yıldırma ile açıklanmaktadır.5. Öğretmenlere göre psikolojik yıldırmanın örgütsel bağlılık boyutlarından uyum, özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Psikolojik yıldırma, öğretmenlerin örgütsel bağlılık boyutlarından uyum, özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutları ile negatif yönde ve anlamlı bir etki göstermektedir. Öğretmenlere göre örgütsel bağlılık boyutlarına ilişkin toplam varyansın uyum boyutunun %28?i (R2= .28), özdeşleşme boyutunun %4.2?si (R2= .042) ve içselleştirme boyutunun %1.3?ü (R2= .013) psikolojik yıldırma ile açıklanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Psikolojik Yıldırma (Mobbing), Örgütsel Bağlılık, Sınıf Öğretmeni

The purpose of this study is to clarify the effect of mobbing on organizational commitment according to teachers, who are working in primary schools in the center of Denizli in the academic year of 2012-2013.The sampling of the research consists of 422 primary school teachers;339 chosen randomly from different public primary schools and 83 from different private primary schools. Required data collected with made up of three part scale, The first part consists of personal information, the second part in consists of ?Negative Acts Questionnaire (NAQ)? developed by Einarsen ve Raknes (1997) and translated into Turkish by Cemaloğlu (2007), and the third part consists of ?Organizational Commitment Scale? developed by Balay (2000).For analyzing data, firstly Kolmogorov-Smirnov test was used to test whether the obtained data had normal distribution. According to test results, it has been seen that the obtained data didn?t have normal distrubition. So, nonparametric tests were used for analyzing data. Kruskal Wallis H test and Mann-Whitney U test were used to analyze data. The source of the differences were tested with employing bivariate comparison Mann-Whitney U test. The significance level is determined as .05.The following results have been reached according to the findings:1. Mobbing is the lowest level according to teachers view; there is no significantly differences according to gender, age, working period and education status variables; but, there is significantly differences according to marital status, school type, saticfaction with school. 20.4% of teachers exposed to mobbing by parents, headmaster, asist headmaster, student, inspector ve other personel; 76.9% of teachers didn?t expose to mobbing.2. Teachers? organizational commitment is the high level. 3. According to teachers view, in organizational commitment dimension: There is significantly differences in internalization dimension for gender; in identification dimension for age and working period variables; in all dimensions for school type and saticfaction with school that they worked. There is no is significantly differences in all dimensions for marital status and education status.4. Mobbing was defined significantly predictor variable on organizational commitment according to teachers. Mobbing was indicated negative (t= -6.414) and significantly (p= .000; p<.05) effect with organizational commitment of teachers. According to teachers 9% (R2= .09) of the total variance in organizational commitment is explained by mobbing.5. Mobbing was defined significantly predictor variable on organizational commitment dimensions from compliance, identification, internalization according to teachers. Mobbing indicated negative and significantly effect with organizational commitment dimensions from compliance, identification, internalization of teachers. According to teachers 9% (R2= .9) of the total variance in organizational commitment is explained by mobbing. According to the teachers on the dimensions of organizational commitment, 28% (R2= .28) of the total variance in the size of compliance, identification with the size of 4.2% (R2= .042) and the size of internalization of 1.3% (R2= .013) is explained by mobbing.Key Words: Mobbing, Organizational Commitment, Primary School Teachers