Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin, öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırma örneklemi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi' nde öğrenim gören 457 (% 65.43 kız, % 34.57 erkek) öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Öğretmenlik Mesleğini Tercih Nedenleri Ölçeği, Öğretmen Adayı Kaygı Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson korelasyonu, bağımsız örneklemler için t testi, çoklu varyans analizi (F testi) gibi parametrik testlerden ve Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis H testi gibi nonparametrik testlerden yararlanılmıştır. Ayrıca gruplar arası farklılaşmaların kaynağını belirlemek için yine Mann-Whitney U testine dayalı ikili karşılaştırmalardan ve LSD ve Tukey testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, öğretmenliğin yıllar içerisinde giderek daha fazla ekonomik güvence gerekçesiyle tercih edilen bir meslek haline gelmiş olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bir diğer önemli bulgusu, nitelikli öğretmen yetiştirmek amacıyla kurulmuş olan Anadolu Öğretmen Lisesi mezunu öğrencilerinin, öğretmenliği ideallerine en uzak bulan öğretmen adayı grubu olmasıdır. Mesleki kaygı boyutunda ise, öğretmen adayları en yüksek puan ortalamasını henüz olgunlaşmamış bir kaygı olarak adlandırılan görev merkezli kaygılar boyutundan elde etmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda, tercih nedenleri ve mesleki kaygı boyutlarında öğretmen adaylarının cinsiyeti, mezun olunan lise türü, seçilen öğretmenlik branşı, öğrenim görülen sınıf düzeyi, akademik not ortalaması, anne-baba eğitim düzeyi ve ailenin ekonomik düzeyi değişkenlerine ilişkin önemli bulgulara yer verilmiştir. Diğer yandan, öğretmen adaylarının ben merkezli, görev merkezli ve öğrenci merkezli mesleki kaygıları, öğretmenlik mesleğinin tercih edilmesinde etkili olan bilinç, güvence, ideal ve etkilenme faktörlerine göre anlamlı bir farklılaşma göstermemiştir. Anahtar Kelimeler: Öğretmenlik mesleği, tercih nedenleri, mesleki kaygı, öğretmen adayları, sosyo-demografik değişkenler.

The aim of this study is to examine whether the professional concern level of preservice teachers differ according to the reason for choosing the profession of teacher or not. Research sample consists of 457 (% 65.43 female, % 34.57 male) preservice teachers attending Pamukkale University Faculty of Education. Reasons to Choose Profession Scale, Preservice Teacher Concerns Checklist and Personal Information Form are used in order to gather data in the research. In the analysis of the data, Pearson correlation, parametric tests such as independent samples t test, multi variance analyze (F test) and nonparametric tests such as Mann-Whitney U test, Kruskall-Wallis H test are utilized. Also paired comparisons based upon Mann-Whitney U test and LSD and Tukey tests are utilized in order to determine the source of differentiation between groups. The results of research show that teaching has become a more and more preferred profession for economical security. Another important finding of the study, grad students of Anatolian Teacher High School which was established to train qualified teachers is the preservice teacher group who finds teaching most far from their ideals .In professional concerns aspect, preservice teachers achieved the highest score average from the extent of task-centered concerns which is referred as a nascent concern. Additionally, important variables such as the cause of choice and gender of teacher candidates on the size of professional concern, type of graduated high school, selected teaching branch, the class level of education, academic grade average, educational and economical level of parents are included in the research result. On the other hand, egocentric, task centered and student centered professional concerns of the teacher candidates did not show a significant difference according to factors of awareness, security, ideal and response which are effective in preference of the teaching profession. Key Words: Teaching profession, career choice reasons, professional concerns, preservice teachers, socio-demographic variables.