İlkokullarda okuma güçlüğünde yaşanan sorunlar ile eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı iki boyutlu olup nicel boyutta sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğüne yönelik eğitsel uygulamalara ilişkin algılarını, sınıflarında okuma güçlüğü çeken öğrencilere yönelik uyguladıkları eğitsel uygulamaların farklı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ve öğretmenlerin okuma güçlüğüne ilişkin bilgi düzeylerini belirlemektir. Nitel boyutta ise sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğünün ne olduğuna ilişkin görüşlerini, sınıflarında uyguladıkları eğitsel faaliyetleri, yaptıkları sınıf düzenlemelerini, okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin yaşadıkları akademik ve sosyal problemlere ilişkin görüşlerini ve okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin de bu eğitsel faaliyetlerin yeterliliğine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma tekniklerinin birlikte kullanıldığı gömülü desen kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Denizli ili merkez ve ilçelerde görev yapmakta olan, tüm ilkokullardaki sınıf öğretmenleri (1, 2, 3 ve 4. sınıf öğretmenleri) oluşturmaktadır. Evren içinden 359 sınıf öğretmeni örnekleme dahil edilmiştir. Çalışma kapsamında ayrıca 10 okuma güçlüğü yaşayan öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Araştırmada nicel verilerin toplanmasında Yurdakal ve Susar Kırmızı (2014) tarafından geliştirilen OGEUİAÖ ve OGİBÖ ölçekleri kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin okuma güçlüğüne yönelik kullandıkları eğitsel uygulamaların cinsiyet ve mezun olunan fakülte boyutlarında farklılaşmasında t-testi, yaş, okutulan sınıf ve kıdem boyutunda farklılaşmada ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Analiz sonuçlarında farklılaşmaların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemede ise scheffe testi kullanılmıştır. Nitel boyutta ise araştırmacı tarafından hazırlanan `sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğüne yönelik yaptıkları eğitsel uygulamalara ilişkin açık uçlu soru formu` ve okuma güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik `okuma güçlüğü yaşayan öğrenciler için yarı yapılandırılmış görüşme formu` kullanılmıştır. Formların analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğüne ilişkin yeterli düzeyde bilgi sahibi oldukları, eğitsel uygulamalara ilişkin algılarının yüksek olduğu bu algıların cinsiyete, kıdeme ve okutulan sınıfa göre farklılaştığı ancak yaşa ve mezun olunan fakülteye göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin, öğretmenlerin yaptıkları eğitsel uygulamalardan memnun olmadıkları görülmüştür.Anahtar kelimeler: Okuma güçlüğü, sınıf öğretmeni, öğrenci, ilkokul

The purpose of this study is two dimensional. The first dimension involves determining primary school teachers' perceptions of educational activities that they do for dyslexic students in their classrooms, answering the question if these educational activities differ as to some variables such as teachers' gender, age, class that they teach, the faculty they graduated from and seniority, and finding out teachers' knowledge level on dyslexia. The second dimension includes finding out the teachers views' on the educational activities that they use in their classrooms, on classroom organization and on the academic and social problems that the dyslexic students experience, and the views of these dyslexic students on the efficiency of these educational activities. Embedded research design which involves qualitative and quantitative research techniques was used in this study. The population of the study consists of all primary school teachers (1st, 2nd, 3rd, 4th grade class) who worked at the center of Denizli and central district in the educational year of 2013-2014. Of this population, 359 teachers were included in the sample. Furthermore, interviews were done with 10 dyslexic students. In order to gather quantitative data, DKS and TPEADSS scales that were prepared by Yurdakal and Susar Kırmızı (2014) were used. The data gathered from the scales were analyzed by using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 15.0. T-test was used to determine the differentiations in educational activities that teachers do for dyslexic students as to gender and faculty which teachers graduated from. ANOVA was used to find out whether there were any differences between educational activities as to class the teachers teach and seniority. Moreover, scheffe test was used for determining in which groups the differentiation emerged as to the results of the analysis. On the other hand, in order to gather qualitative data, `open-ended question form on the educational activities that teachers use for dyslexic students` and `semi-structured interview form for dyslexic students` were used and interviews were done with 10 dyslexic students. Content analysis was used to analyze the qualitative data. The results showed that primary school teachers had enough knowledge about dyslexia and had a high level of perception of educational activities and these perceptions differed as to gender, seniority and class they taught but they did not differ as to the age and the faculty they graduated from. Furthermore, it was found that dyslexic students were not satisfied with the educational activities that their teachers did for them. Key words: Dyslexia, primary school teachers, student, primary schools