Türk ve Avrupa Birliği Hukuku ile uygulama örnekleri çerçevesinde haksız rekabet suçları

Abstract

Küreselleşme rekabete her geçen gün yeni boyutlar kazandırmaktadır. Bununla birlikte, şekli değişse de geçmişten bu yana ticaretin özünde yer alan rekabet ve rekabetin kötüye kullanımı devam etmektedir.Bir yandan ticari hayatta sürekli yenilikler yaşanırken, diğer yandan hukuk sistemleri de dürüstlüğe aykırı davranışlar konusunda ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayacak yeni hükümler geliştirmektedir.Hüsnüniyet kaidelerine aykırı davranışlar ile dürüstlüğe aykırı hareket ve fiiller dürüst işlemesi gereken rekabet ortamını bozmakta ve bu nedenle haksız rekabet olarak kabul edilmektedir. Haksız rekabet hukuku, ticari hayatı düzenleyen tüm diğer mevzuata destek mahiyetinde, rekabetin kötüye kullanılmasını engellemeyi amaçlayan bir hukuk dalıdır.Türk hukukunda haksız rekabet fiilleri Türk Ticaret Kanunu'nda 54 - 63. maddeleri arasında düzenlenmiştir. 1986 tarihli İsviçre Haksız Rekabete Karşı Federal Kanunu esas alınarak hazırlanan bu hükümler hem rakipleri, hem tüketiciyi, hem meslek örgütlerini, hem ekonomik sistemi ve kamuyu koruma maksatlıdır. Söz konusu hükümler hukuki ve cezai açıdan tüm katılımcıların yararını gözeten kapsamlı bir koruma öngörmektedir.Türk Ticaret Kanunu 62. madde ile haksız rekabet suçu düzenlenmiş, aynı maddenin b, c ve d bentlerine haller ile a bendi ile atıf yapılan 55. maddedeki hallere ceza öngörülmüştür. TTK 55. maddede alt bentleri de bulunan 6 bent ile oldukça ayrıntılı haller haksız rekabet olarak düzenlenmiş, koruma çatısı güçlendirilmiştir. Genel haksız rekabet hükmü olarak ifade edilebilecek olan TTK 54. madde ise haksız rekabetin tanımını ve kapsamını belirttiğinden bu maddeye uygun haller de hukuki açıdan haksız rekabet sayılacak ancak ceza hukukunun kanunilik ilkesi gereğince bu maddeye uygun fiillere ceza uygulanamayacaktır.Ülkemizde Türk Ticaret Kanunu'nda yer alan haksız rekabet hükümlerinin yanısıra örneğin fikri sınai mülkiyete dair bazı özel kanunlarda haksız rekabet ihlallerine dair hükümler mevcuttur. Türk Ticaret Kanunu madde 62'deki `fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde` ifadesi gereği eğer fiil hem TTK hem de özel kanun kapsamında kalıyor ise hangi madde daha ağır ceza öngörüyor ise olaya o madde tatbik edilecektir.Uluslararası hukukta haksız rekabete dair en önemli düzenlemeler Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) ve Paris Sözleşmesidir. Avrupa Birliği açısından buna bazı haksız rekabet yönergeleri de dahil edilebilir. Keza Avrupa Birliği açısından Avrupa Birliği Adalet Divanı mahkeme içtihatları da Avrupa ülke uygulamaları bakımından esas alınmaktadır.Almanya, 2004 tarihli müstakil haksız rekabet kanununa sahiptir. Bu ülkede haksız rekabet halleri ayrıntılı düzenlenmiş, haksız rekabet doktrininde haksız rekabetin üçlü koruma etkisi olarak ifade edilen; rekabetin bozulmasına karşı rakipleri, alıcıları, özellikle tüketicileri ve halkı korumayı amaçlayan hükümler getirilmiştir. Ancak oldukça eleştirilen bir şekilde tüketicilere bireysel dava hakkı tanınmamıştır.İtalya'da haksız rekabet 1942 tarihli Medeni Kanun içerisinde düzenlenmiştir. Haksız fiil hukuku ile Paris Sözleşmesinin 10. maddesi ile ilişkili olan haksız rekabet hükümleri sadece rakipler arasındaki uyuşmazlıkları çözmek için kullanılmaktadır. Tüketiciler veya tüketici derneklerinin dava hakkı bulunmamaktadır.Tüketicinin korunması hukukundaki gelişmelerin öncüsü durumunda olan Danimarka, Finlandiya, Norveç ve İsveç'ten oluşan İskandinav ülkelerinde haksız rekabet hükümleri diğer ülkelerden farklı bir bakış ile Pazarlama Uygulamaları Kanunlarında (Marketing Practices Act) düzenlenmiş olup, sosyal sorumluluk içeren ve dürüst pazarlama ilkelerini hayata geçirme amacı güden kanunun adeta ruhunu oluşturmaktadır. Bu ülkelerde ayrıca, haksız rekabet hükümleri tüketici odaklı olup 2005 tarihli Avrupa Birliğinin Haksız Ticaret Uygulamaları Direktifi ve 2004 tarihli Tüketicinin Korunması İşbirliği Yönetmeliği, İskandinav hukuku ve uygulamaları esas alınarak hazırlanmıştır.İngiltere'de ise diğer birçok hukuk dalında olduğu gibi bu konuda da herhangi bir mevzuat bulunmadığı, konunun, common law sistemi içindeki haksız fiil davaları ile iltibas, aldatıcı, yanıltıcı pazarlama uygulamalarına ilişkin `passing-off davaları` ile çözülmeye çalışıldığı söylenebilir. Ayrıca istisnai bazı haksız rekabet ihlalleri için tüketicinin korunması uygulamaları da başka bir çözüm yolu olarak karşımıza çıkmaktadır.Gerek uluslararası haksız rekabet kuralları gerekse bu konuya ilişkin örnek ülke düzenlemeleri kıyaslandığında, Türk Ticaret Kanunu'nda yer alan haksız rekabet korumasının oldukça güçlü olduğu söylenebilir. Bu sonuç, kanunda haksız rekabet hallerinin hem ayrıntılı ve kapsamlı olarak ele alınmış olmasından, hem de haksız rekabet ihlallerine hukuki ve cezai koruma tedbirlerinin öngörülmüş olmasından kaynaklanmaktadır. Ekonomik suçlara ekonomik ceza tartışmaları bir yana bırakılırsa özellikle haksız rekabetin hapis cezası içeren bir suç olarak da sayılması haksız rekabet için güçlü bir koruma teşkil etmektedir.Anahtar kelimeler: haksız rekabet, haksız rekabet suçları, haksız rekabet halleri, Avrupa Birliğinde haksız rekabet suçları

Globalization and technological innovations add different dimensions and opportunities to competition in today's commercial life. Now there is a competitive environment in which there is a complex trade in the marketplace, in which there are markets such as telephones, tablets, computers and the internet, as well as the market or store trade, where narrow-shaped trading transactions are carried out. However, the spirit of the trade and the competition remain the same, the shape of the trade and the competition changes, of course, as well as the idea of acting contrary to the rules of thought continues to live as centuries ago, only adapts to the innovations in business life. Since it is the job of the law to introduce innovations in non-honest actions as well as innovations in commercial life, unfair competition law regulates in this sense to meet these needs.It is accepted that acts of competition made with behaviors contrary to the rules of honor or acts contrary to honesty disrupt the competition environment and these are accepted as the act of unfair competition. Unfair competition law is a branch of law that deals with foul movements in a competitive environment as a law that supports all other legislation regulating commercial life.The acts of unfair competition in our country are regulated between articles 54 and 63 of the Turkish Commercial Code and contain new and detailed provisions. These provisions, based on the Swiss Federal Law on Unfair Competition of 1986, provide comprehensive protection as they aim to protect competitors, consumers, professional organizations and the economic system and the public. Therefore, these provisions, which contain very detailed cases, also provide effective legal and criminal protection.Article 62 of the Turkish Commercial Code regulates unfair competition offenses, penalties are stipulated in paragraphs b, c, and d of this article, and penalties are stipulated in Article 55 referred to in paragraph a. In Article 55, 6 sub-sub-paragraphs have been strengthened by the protection framework, which is regulated as highly unfair competition. Since Article 54, which can be expressed as a general unfair competition clause, states the definition and scope of unfair competition, the cases within the scope of this article shall be deemed unfair competition in legal terms, however, in accordance with the lawfulness principle of the criminal law, no penalty shall be applied to the acts under this article.In addition to the unfair competition provisions in the Turkish Commercial Code, there are, for example, provisions on unfair competition violations in some special laws concerning intellectual property. Article 62 of the Turkish Commercial Code states that de if the act does not constitute another offense requiring a heavier punishment ise, if the act falls within the scope of both the TCC and the special law, the article in which the heavier punishment is stipulated will be applied.The most important regulations on unfair competition in international law are the Trade-Related Intellectual Property Rights Agreement (TRIPS) and the Paris Convention. We may also include some unfair competition guidelines for the European Union. For the European Union, the case-law of the Court of Justice of the European Union is also based on the law of the European courts.Germany has an independent unfair competition law of 2004, and in this country the conditions of unfair competition have been regulated in detail and effective doctrine has been introduced in the doctrine, which is defined as the triple protection effect of unfair competition, against competitors, buyers, especially consumers and the public. However, in a highly criticized manner, consumers have not been granted the right to individual action.Unfair competition in Italy is regulated in the Civil Code of 1942, and the provisions of unfair competition, which protects its relationship with Article 10 of the Paris Convention and the Paris Convention, are used solely to settle disputes between competitors. Consumers or consumer associations have no right to sue.In the Scandinavian countries of Denmark, Finland, Norway and Sweden, which are the pioneers of developments in consumer protection law, the provisions of unfair competition are regulated in the Law of Marketing Practices with a different view from other countries, and the principles of honest marketing with social responsibility constitute the spirit of this law. Furthermore, the provisions of unfair competition are consumer-oriented and have been prepared based on the European Union's Unfair Trade Practices Directive of 2005 and the Consumer Protection Cooperation Regulation of 2004 on Scandinavian law and practices.In the UK, as in many other branches of law, there is no legislation on this issue, unfair verb cases within the common law system, and fake, deceptive, misleading marketing practices, including passing-off cases can be said to try to solve the case with case law. In addition, consumer protection practices for unfair competition violations in some cases are another method of solution.It can be easily said that the protection of the unfair competition regulated in the Turkish Commercial Code is strong when compared with the unfair competition situations regulated in international texts and the unfair competition regulations of the countries examined as an example. Undoubtedly, this power comes from the fact that unfair competition situations have been dealt with in detail and comprehensively and that legal and criminal protection measures have been provided for unfair competition violations. Leaving aside economic debates on economic crimes, especially the fact that unfair competition is considered as a crime involving imprisonment means strong protection for unfair competition.Keywords: unfair competition, unfair competition crimes, unfair competition situations, unfair competition crimes in the European Union