Osmanlı Devleti`nin sefer organizasyonlarında kullandığı hayvanlar (XVI.-XVIII. yüzyıllar)

Abstract

Asırlarca birçok devlete askeri bakımdan üstünlük sağlayan Osmanlı Devleti,yaptığı kapsamlı sefer organizasyonlarıyla pek çok fetih gerçekleştirmiştir. OsmanlıDevleti'nin yaptığı seferlerde başarılı olmasının altında yatan önemli sebeplerdenbirisi, sefer örgütlenmesinin büyük bir titizlikle planlanması ve askeri lojistiğinin(mühimmat, iaşe ve ikmal) eksiksiz bir şekilde tedarik edilmesidir. Üç kıta ve yediiklime yayılan Osmanlı Devleti, sefer zamanlarında uzun mesafeler arasında hızlıhareket etmek zorundaydı. Bu nedenle, askeri mühimmat ve iaşe gibi ihtiyaçlarınıcepheye; deniz ve kara yoluyla sevk etmekteydi. Kara yoluyla gerçekleştirilennakliyatta, dönemin en önemli ulaşım araçları olan hayvanların gücündenfaydalanılmaktaydı. Bu bakımdan askeri mühimmat, iaşe ve ikmal türündeki hertürlü lojistik ve ihtiyaç maddelerinin sevki; at, deve, öküz, manda, katır ve buhayvanların koşulduğu arabalarla sağlanmaktaydı. Sefer organizasyonlarıkapsamında farklı birçok hayvan türünden istifade eden Osmanlı Devleti, askerlerinet ihtiyacını karşılamak amacıyla da koyun, keçi, kuzu, sığır, tavuk gibi hayvanlarısatın almaktaydı.Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nin sefer örgütlenmesinde ulaşımın venakliyenin sağlanmasındaki en önemli etken olan yük ve binek hayvanlarının temini,idaresi ve hangi amaçlarla kullanıldığı araştırılmıştır. Ayrıca askeri iaşe amacıylakullanılan hayvanların sefer organizasyonu kapsamında satın alınması ve diğer askeriiaşe içindeki önemi üzerinde durulmuştur. Yine bu çalışmada sefer süresi boyuncakullanılan bu hayvanların beslenmesi için hayvansal gıdaların alınması; hayvanlarıntedarik edilmesi için ekonomik kaynak sağlama ve bu amaçla yapılan havale usulüve hayvanların en fazla mubayaa edildiği veya kiralandığı yerler hakkında da bilgilersunulmuştur. Bunlardan başka sefer hazırlıkları arasında sayılabilecek farklı türdekidiğer hayvanlar hakkında da bilgi verilmiştir.

Ottoman Empire getting the whip hand of militarily to lots of states forcenturies executed plenty conquests thanks to the well-rounded excursions theylaunched. One of the significant reasons underlying to be accomplished at theexcursions Ottoman Empire launched is delicately planned excursion organizationand supplying military logistics (ammunition, subsistence and fulfillment)completely. Ottoman Empire deploying to three continents and seven regions had tomove swiftly among long distances at the excursion times. Therefore, theydispatched their needs such as military ammunition and subsistence to front line bysea and overland. When they carried out shipping overland, they made use of theanimal force being the most substantial means of transport those days. In this regard,shipping of all kinds of logistics and supply of provisions like military ammunition,subsistence and fulfillment was provided with horses, camels, oxen, buffaloes, mulesand vehicles hitched these animals. Ottoman Empire taking advantage of differentkinds of animals within the scope of excursion organizations also utilized animalssuch as sheep, goats, lambs, cattle, and chickens with intent to meet soldiers' meatneeds.In this study, recruitment of draught animals and mount animals being themost important factor to ensure transportation and shipping at the excursionorganizations of Ottoman Empire, their management and for what purpose they usedare researched. Furthermore, it is dwelled on buying animals used for militarysubsistence within the context of excursion organization and importance of othermilitary subsistence of animals. Additionally, information about getting food ofanimal origin to feed these animals used during excursion; providing economicresource to supply these animals and for this purpose the places animals werepurchased most or they were hired is submitted in this research. Apart from theseknowledge, it is also informed about other different kinds of animals consideredamong other excursion preparations.