Merkezefendi İlçe Sağlık Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Birimi`ne başvuran bireylerde insülin direnci ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Değişen yaşam tarzı ile görülme sıklığı artan insülin direnci önemli bir halk sağlığı sorunu hâline gelmiştir. Pek çok metabolik bozukluğa sebep olan insülin direncinin mekanizmasının aydınlatılması önemlidir. İnsülin direncinin nedenlerinin ve beslenme ile ilişkisinin ortaya konulması sonucunda beslenmeye bağlı insülin direncinin önlemine yönelik çalışmalar yapılabilecek, bulaşıcı olmayan hastalıkların yükü azaltılabilecektir.Amaç: Merkezefendi İlçe Sağlık Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Birimi'ne başvuran kişilerde; insülin direncini etkileyen faktörleri değerlendirmek, beslenme örüntüsü ile ilişkisini ortaya koymak amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmada 136 katılımcıya anket uygulanmıştır. Ankette; bireylerin genel ve sağlık durumlarını, beslenme alışkanlıklarını, fiziksel aktivite düzeylerini, besin tüketim sıklığı ve biyokimyasal bulgularını sorgulayan sorular bulunmaktadır. Fiziksel aktivite düzeyleri; Uluslarası Fiziksel Aktivite Anketi ile saptanmıştır. Katılımcıların vücut ağırlığı (kg), boy uzunluğu (cm), BKI, bel çevresi (cm) araştırmacı tarafından ölçülmüştür. Biyokimyasal bulgular, birime başvuru için yaptırılmış kan tahlilleri sonuçlarından alınmıştır. Katılımcılarda insülin direncinin varlığını tespit etmek için HOMA-IR indeksi kullanılmış ve HOMA-IR düzeyinin 2,5 üzerinde olması insülin direnci olarak kabul edilmiştir.Bulgular: %89 oranında kadın katılımcının bulunduğu çalışmada; yaş ortalaması 40,76±9,96, BKI ortalaması 31,87±5,86 kg/m²'dir. Bel çevresi yüksek riskli katılımcı oranı; kadınlarda %86,8 (>88 cm), erkeklerde %86,7 (>102 cm)'dir. Katılımcıların %71,3'ü düşük fiziksel aktivite (0-600 MET/dk), %28,7'si orta fiziksel aktivite (600-3000 MET/dk) düzeyine sahiptir. Çalışmaya katılan bireylerin %56,6'sında insülin direnci bulunmaktadır. (HOMA-IR>2,5) İnsülin direncine; kahvaltı ve öğle yemeği düzeninin, kızartma tüketim sıklığının, tuz ve su tüketimi miktarının, fiziksel aktivite düzeyinin, besin tüketim sıklığının, HDL, TG, B12, ALT seviyelerinin, antropometrik ölçümlerin etki ettiği görülmüştür. Tartışma-Sonuç: İnsülin direncinin görülme sıklığını düşürmek için; insülin direnci mekanizmalarını aydınlatacak çalışmaların yapılması, sağlıklı beslenme eğitimlerinin sayısının ve niteliğinin arttırılması, birinci basamak sağlık kuruluşlarında BKI'si yüksek olan kişilerde insülin direnci ve diyabet taramalarının yapılması, insülin direnci gelişen bireylerde hekim, diyetisyen, fizyoterapist, psikolog ve yardımcı personelden oluşan ekip ile tedavinin yürütülmesi uygun olacaktır.

Introduction: Insulin resistance, increasing in prevalence with the changing lifestyle, has become an important public health problem. It is important to elucidate the mechanism of insulin resistance that causes many metabolic disorders. As a result of revealing the causes of insulin resistance and its relationship with nutrition, studies can be conducted to prevent insulin resistance due to nutrition and the burden of non-communicable diseases can be reduced.Objective: The aim of this study is the evaluation of insulin resistance of the advisees and affecting factors in the Department of Healthy Nutrition and Active Living of Merkezefendi District Health Directorate; and revealing its relation with the nutrition pattern.Materials and Methods: A questionnaire was applied to 136 participants. In the questionnaire; there are questions about general and health status of individuals, feeding habits, physical activity levels, frequency of food consumption and biochemical findings. Physical activity levels were determined by International Physical Activity Questionnaire. Body weight (kg), height (cm), BMI, waist circumference (cm) of the participants were measured by the researcher. Biochemical findings were obtained from the results of the blood tests performed in the Department. HOMA-IR index was used to determine the presence of insulin resistance in the participants and HOMA-IR level above 2.5 was considered as insulin resistance.Results: In the study; 89% of the participants were female, the age average was 40,76±9,96 and the average BMI was 31,87±5,86 kg/m². The ratio of the participants with high-risk waist circumference is; 86.8% (> 88 cm) for women and 86.7% (> 102 cm) for men. 71.3% of the participants had low physical activity level (0-600 MET / min) and 28.7% had moderate physical activity level (600-3000 MET / min). Insulin resistance was found in 56.6% of the participants. It was observed that (HOMA-IR>2,5) insulin resistance has been affected by breakfast and lunch habits, frequency of fried food consumption, salt and water consumption, physical activity level, frequency of food consumption, HDL, TG, B12, ALT levels and anthropometric measurements.Conclusion: To reduce the increase in prevalence of insulin resistance; studies to illuminate insulin resistance mechanisms should be conducted, the number and qulity of healthy nutrition trainings should be increased, screening of insulin resistance and diabetes of the individuals with high BMI in primary health care institutions should be conducted and treatment of individuals with insulin resistance should be applied with a team of physicians, dietitians, physiotherapists, psychologists and assistants.