Watson insan bakım modeline temellendirilmiş refleksoloji uygulamasının jinekolojik kanser hastalarında anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı Watson İnsan Bakım Modeli' ne temellendirilmiş refleksoloji uygulamasının jinekolojik kanser hastalarında anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesine etkisini incelemektir. Araştıma, deneysel araştırma tasarımlarından olan ön test-son test kontrol gruplu tasarıma sahip, prospektif, tek körlü, randomize kontrollü olarak tasarlanmıştır. Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Fahri Gökşin Onkoloji Merkezi' nde Ekim 2016-Haziran 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Bu araştırmada, randomizasyon yöntemlerinden basit randomizasyon yöntemi kullanılmıştır. Araştırma 31 girişim ve 31 kontrol grubu olmak üzere 62 kadınla tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri; kişisel bilgi formu, Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Organizasyonu Yaşam Kalitesi Ölçeği (EORTC QLQ-C30-versiyon 3.0) kullanılarak toplanmıştır. Girişim ve kontrol grupları arasında, girişim öncesi sosyo-demografik ve tedaviye yönelik özellikler, BAÖ, BDÖ ve EORTC QLQ-C30-versiyon 3.0 alt boyutları toplam ölçek puan ortalamalarında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Girişim grubundaki kadınların anksiyete ve depresyon düzeylerinin kontrol grubundaki kadınlardan daha düşük olduğu saptanmıştır. Girişim grubundaki kadınların genel yaşam kalitesi düzeyinin ise kontrol grubundaki kadınlarından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Refleksolojinin, kemoterapi nedeniyle oluşan yorgunluk, ağrı, uykusuzluk ve iştahsızlık semptomlarının azaltılmasında etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca girişim grubundaki kadınlarda refleksolojinin uygulama bitimiden hemen sonra bulantı-kusma, diyare ve konstipasyon semptomlarının azalmasında etkisinin bulunmasına rağmen, iki hafta sonra yapılan ölçümlerde semptomlarda artışlar olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, Watson İnsan Bakım Modeline dayalı refleksoloji uygulaması, kemoterapi sürecindeki jinekolojik kanser hastalarında anksiyete, depresyonu azaltmada ve yaşam kalitesini arttırmada etkilidir. Kemoterapi tedavisi sırasında refleksoloji uygulamasının belirli periyotlarla tekrar edilmesinin, uygulamanın etki süresini arttıracağı düşünülebilir.Anahtar Kelimeler: Anksiyete, Depresyon, Kanser, Refleksoloji, Yaşam Kalitesi

The aim of this study was to examine the effects of reflexology based on Watson's Theory of Human Caring on anxiety, depression and quality of life in gynecological cancer patients. The study was designed as a prospective, single-blind and randomized controlled trial with pretest-posttest control groups. The clinical trial was conducted at the Fahri Gökşin Oncology Center of the Pamukkale University Hospital between October 2016 - June 2018. The simple randomization method was used in this study. The study was completed with a total 62 women, 31 in the intervention group and 31 in the control group. Data were collected by using the Personal Information Form, Beck Anxiety Inventory (BAI), Beck Depression Inventory (BDI) and the European Organization for Research and Treatment of Cancer Quality of Life Questionnaire Core 30-version 3.0 (EORTC QLQ-C30-version 3.0). There was no significant difference between the intervention and control groups for pre-intervention sociodemographic and treatment-oriented features, BAI, BDI and for the sub-dimensions of the EORTC QLQ-C30-version 3.0 for the total scale score averages (p>0.05). It was determined that the anxiety and depression levels in the intervention group was lower than in the control group. Whereas, the general quality of life levels in the intervention group was higher than in the control group. Reflexology was effective in reducing symptoms due to chemotherapy, such as fatigue, pain, insomnia and loss of appetite. Although there was a decrease in symptoms, such as nausea-vomiting, diarrhea and constipation immediately after reflexology, an increase in symptoms was observed after two weeks only in the intervention group. These results showed that reflexology based on Watson's Theory of Human Caring is effective in reducing anxiety, depression and improving quality of life in gynecologic cancer patients during chemotherapy. It is thought that repetition of reflexology at certain periods during chemotherapy will increase the duration of its effect.Keywords: Anxiety, Cancer, Depression, Quality of Life, Reflexology