Öğretmen adaylarının biyoetik değerleri, bilimsel okuryazarlık ve empati beceri düzeylerinin sınıflar bazında incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoetik değerleri ile bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve empati becerileri sınıflar bazında incelenmiş, aralarındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla bu araştırmada tarama modellerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünün birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarında okuyan toplam 286 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının biyoetik değer düzeylerini belirlemek amacıyla `Biyoetik Değer Ölçeği`, temel bilimsel okuryazarlık düzeylerini belirlemek için `Temel Bilimsel Okuryazarlık Testi` ve empati beceri düzeylerini belirlemek üzere `Cambridge Davranış Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışmada verilerin analizinde `Kaiser-Meyer-Olkin Testi`, `Ki-Kare Testi`, `Kruskal Wallis Testi`, `Mann Whitney-U Testi`, `Spearman Korelasyon Analizi`, `frekans` ve `aritmetik ortalama` kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda fen öğretmen adaylarının; `Biyoteknoloji Uygulamalarının Yararları`, `Bilim ve Etik`, `Üreme Teknolojileri ve Klonlama`, `Genetik Müdahalelerin Kontrolü` altboyutlarına yönelik biyoetik değerlerinin sınıflar bazında arttığı görülmüştür. Ayrıca fen öğretmen adaylarının `Bilimin Doğası` ve `Bilim-Teknoloji-Toplum İlişkisi` altboyutuna yönelik bilimsel okuryazarlıkları sınıflar bazında artmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucu fen öğretmen adaylarının `Biyoteknoloji Uygulamalarının Yararları` ve `Genetik Müdahalelerin Kontrolü`ne yönelik biyoetik değerleri ile `Bilimin Doğası` alt boyutuna yönelik bilimsel okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmasıdır. Buna karşı öğretmen adaylarının `Üreme Teknolojileri ve Klonlama` alt boyutuna ait değerleri ile `Bilimin Doğası` altboyutuna yönelik bilimsel okuryazarlık düzeyleri arasında ters yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Aynı şekilde fen öğretmen adaylarının `Biyoteknoloji Uygulamalarının Yararları` ve `Genetik Müdahalelerin Kontrolü`ne yönelik biyoetik değerleri ile `Bilim-Teknoloji-Toplum İlişkisi` alt boyutuna yönelik bilimsel okuryazarlık düzeyleri arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmasıdır. Analiz sonuçları öğretmen adaylarının biyoetik değerleri ile empati becerileri arasında pozitif yönde bir ilişki olduğunu göstermiştir. Yani öğretmen adaylarının empati becerileri arttıkça biyoetik değerleri de kısmen yükselmektedir.Anahtar Kelimeler: Fen eğitimi, biyoetik değer, bilimsel okuryazarlık, empati.

In this research, science teacher candidates' bioethical values, scientific literacy levels and empathy skills were examined in terms of classes, and the relationship between them was tried to be determined. For this purpose, descriptive models were used in this research. The sample of the study constitutes 286 teacher candidates who study at the first, second, third and fourth grades of Pamukkale University Faculty of Education, Science Education Department during 2016-2017 academic year. `Bioethics Value Scale` was used to determine the levels of bioethical values of prospective teachers, `Basic Scientific Literacy Test` to determine scientific literacy levels, and `Cambridge Behavior Scale` to determine empathy skill levels. In the analysis of the data `Kaiser-Meyer-Olkin Test`, `Chi-Square Test`, `Kruskal Wallis Test`, `Mann Whitney-U Test`, `Spearman Correlation Analysis`, `frequency` and `arithmetic mean` are used in the study.As a result of the research, science teacher candidates' bioethical values for sub-dimensions such as `Benefits of Biotechnology Applications`, `Science and Ethics`, `Reproduction Technologies and Cloning` and `Control of Genetic Interventions`, have been seen to increase in class base. In addition, the scientific literacy of science teacher candidates for the `Nature of Science` and `Science-Technology-Society Relations` sub-dimensions has increased in class base. Another result of the research is that there is a positive relationship between the bioethical values of science teacher candidates for `Benefits of Biotechnological Applications` and `Control of Genetic Interventions` and the level of scientific literacy for the `Nature of Science` sub-dimension. On the other hand, it has been determined that there is a reverse relationship between the bioethical values of the teacher candidates for the `Reproductive Technologies and Cloning` sub-dimension and the levels of scientific literacy for the sub-dimension of `The Nature of Science`. Likewise, there is a positive relationship between the bioethical values of science teacher candidates for `Benefits of Biotechnological Applications` and `Control of Genetic Interventions` and the level of scientific literacy for the `Science-Technology-Society Relation` sub-dimension. The results of the analysis showed that there is a positive relationship between the bioethical values of teacher candidates and empathy skills. In other words, as teacher candidates' empathy skills increase, their bioethical values partly rise.Key Words: Science education, bioethical value, scientific literacy, empathy.