Hizmet öncesi Türkçe öğretmenlerinin öğretmeye yönelik endişeleri ve özyeterlik inançları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkçe eğitimi programında öğrenimine devam eden hizmet öncesi Türkçe öğretmenlerinin öğretmeye yönelik endişelerini ve özyeterlik inançlarını alt problemler doğrultusunda cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından belirlemek ve bu iki yapının arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Araştırmanın nicel verileri iki ölçek yardımıyla toplanmıştır: Öğretme Endişeleri Ölçeği ve Öğretmen Özyeterlik Ölçeği. Çalışmanın katılımcıları Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde öğrenimine devam eden 200 3. ve 4. sınıf Türkçe Öğretmenliği programı öğrencisidir.Araştırmanın birinci bölümünde öğretmeye yönelik endişeler ve özyeterlik inancı kavramları ile ilgili tanımlara, kuramsal açıklamalara ve araştırma problemine yönelik daha önce yapılan çalışmalara yer verilmiştir. İkinci bölümde ise yurt içinde ve yurt dışında yapılan konu ile ilgili bu araştırmalar ayrıntılı olarak yer almıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde, katılımcılar, kullanılan ölçeğin güvenirliği ve geçerliğine ilişkin açıklamaların yer aldığı yönteme yönelik ayrıntılar bulunmaktadır. Araştırmada ilk olarak öğretmen adaylarına ilişkin demografik bilgiler incelenmiştir. Bu amaçla, hizmet öncesi Türkçe öğretmenlerinin öğretmeye yönelik endişeleri ile özyeterlik inançlarına ilişkin durumlarını ortaya koymak amacıyla betimsel istatistikler hesaplanmıştır. Demografik değişkenlerin Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmeye yönelik endişeleri ve özyeterlik inançlarına ilişkin durumlarını belirlemek adına parametrik testlerden ilişkisiz örneklemler için t-testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 20.0 istatistik paket programlarından yararlanılmıştır. Hizmet öncesi Türkçe öğretmenlerinin öğretmeye yönelik endişeleri ile özyeterlik inançları arasındaki ilişkiyi ayrıntılı olarak belirlemek için Pearson korelasyon analizi ile Hiyerarşik çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Dördüncü bölümde bulgular ve yorumlar yer almaktadır. Türkçe öğretmen adaylarının özyeterliğinin öğretme endişelerini yordama durumuna bakıldığında, regresyon katsayılarının anlamlı oluşuna ilişkin t-testi sonuçlarına bakıldığında sadece yönetimin kişisel endişenin önemli bir yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Strateji ve katılımın ise kişisel endişenin önemli bir yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir. Araştırmanın son bölümünde elde edilen bulgulara bağlı olarak araştırmacı öğretmen adaylarına ve Türkçe öğretmeni yetiştiren kurumlara önerilerde bulunulmuştur. Bu noktada, yapılacak araştırmaların öğretmen adaylarının mesleki endişelerinin ortaya çıkarılması aşamasında eksikliklerin yok edilmesine ve özyeterliklerinin artırılmasına katkı sağlayabilir.Anahtar Kelimeler: Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme, Öğretmeye yönelik endişeler, Özyeterlik algısı.

The aim of this research is to determine the pre-service teachers' concerns about teaching and self-efficacy perceptions according to various factors. In the research, quantitative data were collected through two instruments: Teaching Concerns Checklist and Teacher Self-Efficacy Scale. The participants of the study were 200 of 3rd and 4th year pre-service teachers enrolled in Turkish Language Teaching program, at Pamukkale University Faculty of Education. In the first part of the study, the definitions about teaching concerns and self-efficacy beliefs, theoretical explanations and studies are given. In the second part, research about the subject made in Turkey and other countries is presented. In the third part of the report, there are details about the method, universe, sampling and the reliability and validity of the scale used. The demographic information and characteristics of the prospective teachers were investigated by frequency and percentage analysis. Descriptive statistics (arithmetic averages and standard deviations) were calculated in order to reveal the pre-service Turkish teachers' concerns and self-efficacy beliefs about teaching. In order to determine the effects of demographic variables on pre-service Turkish teachers' teaching and the effects of self-efficacy beliefs, t-test was used for unrelated samples from parametric tests , t-test for unrelated samples and one-way analysis of variance. SPSS 20.0 statistical package program was used in the analysis of the quantitative data. Hierarchical multiple linear regression analysis was applied to the data in order to determine the relationship between pre-service Turkish teachers' teaching concerns and self-efficacy beliefs. In the fourth part, there are findings and related comments. When the t-test results of the significance of regression coefficients were examined, it was found that only management dimension was an important predictor of teaching concerns. Strategy and participation dimensions were not found to have significant impact on predicting concerns. In terms of the grade level of the pre-service teachers of Turkish, no significant relationship was observed in the dimensions of self, task and impact concerns. In the regression analysis, only the management subscale of self-efficacy was found to predict self concern. In the last part of the study, depending on the findings obtained, suggestions were made to prospective teacher candidates and institutions training future Turkish teachers. Some longitudinal studies could be carried out to keep a track of teaching concerns. To develop the self-efficacy beliefs to the teachers and to tackle the concerns, some projects including in-service training, seminars and activities could be planned for the in-service teachers as well.Key Words: Pre-service, Anxiety for Teaching, Self-Efficacy Perception.