İlköğretim öğrencilerinin kendileri, fen bilimleri öğretmeni ve bilim insanı ile ilgili imajlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ilköğretim öğrencilerinin kendileri, fen bilimleri öğretmeni ve bilim insanı imajlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Durum çalışmasına uygun olarak yürütülen çalışmada amaçlı örnekleme yöntemine uygun olarak örneklem belirlenmiştir. Çalışmanın örneklemi Ağrı ili merkez ilçesine bağlı bir köy okulundaki 12 kız ve 4 erkekten oluşan 16 kişilik ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinden oluşturmaktadır. Çalışmada veriler, çizim metodu, yazılı görüş formu, mülakat ve öğretmen gözlemleri kullanılarak toplanmıştır. Dört farklı veri toplama aracı kullanılmış olup bunlardan ilki öğrencilerin kendilerini fen derslerinde nasıl gördüklerini resmetmeleri ve çizimin hemen altına ne yaptıkları ve nerede olduklarını belirtmeleri istendiği bir form ile bir bilim insanını resmetmeleri ve çizdikleri bilim insanının ne yaptığını belirtmeleri istendiği formdur. İkinci veri toplama aracı öğrencilerin cevaplaması için üç soru içeren yazılı görüş formudur. Üçüncü veri toplama aracı ise öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlardır. Son veri toplama aracı ise yapılandırılmamış öğretmen gözlemleridir. Verilerin analizinde içerik analiz yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmada öğrencilerin kendilerine yönelik algıları ile ilgili olarak fen derslerinde parmak kaldırarak derse katılmak, çalışkan olmak gibi normal sınıf içi davranışları göstermeleri ve iyi karakter özellikleri sergilemeleri gerektiği düşüncesinde oldukları, fen dersleri esnasında öğretmenin anlattığını dinleme, derse katılma, deney yapma, soru sorma, test çözme, ödev yapma, araştırma yapma, proje yapma, kitap okuma, tartışmalara katılma gibi faaliyetleri önemli gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin fen öğretmenini iyi karakter özelliklerine sahip ve bilgi aktaran ve öğrenme-öğretme süreçlerini yürüten bir kişi olarak algıladıkları da ulaşılan sonuçlar arasındadır. Öğrencilerin bilim insanını kültürel olarak geçerli değerlere sahip bir karakteri olan, bilimsel süreç becerilerini kullanan ve bir ürüne dönük bilim yapan, genellikle erkek, sessiz bir ortamda veya laboratuvarda çalışan bir kişi olarak algıladıkları belirlenmiştir. Çalışmada öğrencilerin fen derslerini eğlenceli olması, deney yapılması, yeni ve ilginç bilgilerin öğrenilmesi nedeniyle sevdikleri, bilim insanının temel faaliyetinin icatlar yapmak olduğu, kendilerini bilim insanı hissetmek için de benzer şekilde icatlar ve projeler yapmaları gerektiğini düşündükleri, sahip oldukları bu imajların ders kitapları, afişler/posterler, kitaplar, internet, dergiler, televizyon, hikaye kitapları kaynaklı olduğu tespit edilmiştir.

This study was conducted in order to determine primary school students' image of themselves, science teacher and scientist. In the study conducted according to the case study approach. The sample consisted of total 16 fifth graders consisting of 12 girls and 4 boys in a village school in Ağrı province. Data were collected by using four different data collection tools: the drawing method, the written opinion form,the interview and the teacher observations. the first was a drawing form in which students reflect a scientist on their own working environment and how they see themselves in science class. The second was a written opinion form with three open-ended questions. The third tool was semi-structured interviews with all students. The final data collection tool is unstructured teacher observations. Content analysis approach was used for data analysis. In the study, it was determined that students'self in-class images consisted of usually expected in-class behaviors, such as being diligent, participating actively the lesson by raising the finger in class and exhibiting good character behaviours. Again, it was concluded from the findings that the science courses, for the students, mean listening to the teacher, participating in the lesson, conducting experiment, asking questions, making a test, doing homework, doing research, making a project, reading books, participating in discussions. It was also among the findings of the study that the students perceive the science teacher as an individual who has good character characteristics, conveys the knowledge and carries out learning-teaching processes. It was found out that students considered the scientist a person who has a character who has a culturally valid values, uses scientific process skills and does science for developing a useful product. they perceived the scientist as a person who is usually a man, working in a quiet environment or in a laboratory. In the study, it was determined that students like science lessons because of being funny, doing experiment, and learning new and interesting information. In addition, they thought the basic activity of the scientist is to make inventions and that they should make inventions and projects in order to feel like a scientist. Finally, it was revealed that these images stem form textbooks, posters, books, internet, magazines, television and story books.