Rationality of organizations in Turkey

Abstract

öz TÜRKİYE'DEKİ KURUMLARIN RASYONELLİĞİ Ölmez, A. Erkin M.S., Department of Information Systems Süpervizör: Prof. Muhan Soysal Haziran 2000, 74 sayfa Bu çalışma, Alman sosyolog Max Weber'in teorilerine dayanılarak hazırlanan bir ölçek aracılığıyla, Türkiye'deki kurumların rasyonelliğini araştırmaktadır Ölçek ilk olarak, rasyonelitenin dört boyutunun: verimliliğin, öngörülebilirliğin, hesaplanabilirliğin, ve kontrolün Türkiye'deki kurumlarda ne denli yaygın olduğunu, ikinci olarak da katılımcıların rasyonelite eğilimlerini ölçmüştür. Anket verileri, Türkiye çapında değişik kurum ve sektörlerde çalışan 237 katılımcıdan toplandı. Bütün boyutlarda yabancı kurumlar, Türk kurumlarının üzerine çıkmıştır, ve Türk kurumları içerisinde, özel kurumlar devlet kurumlarından daha yüksek puanlar almışlardır. Bu çalışma bubulgularla, dünyadaki diğer modern kültürlerin rasyonel leşme süreçleri arasındaki ilişkiyi irdelemiştir. Anahtar Kelimeler: Rasyonelite, Modernite, Örgütler, Verimlilik, Öngörülebilirlik, Hesaplanabilirlik, Kontrol. iv

ABSTRACT RATIONALITY OF ORGANIZATIONS IN TURKEY Ölmez, A. Erkin M.S., Department of Information Systems Supervisor: Prof. Muhan Soysal June 2000, 74 pages This study investigated the rationality of organizations in Turkey by a scale generated on the theories of German sociologist Max Weber. The scale assessed first the extent the four dimensions of rationality: efficiency, predictability, calculability and control exist in Turkish organizations, and second the rationality orientations of the respondents. Questionnaire data were collected from 237 respondents, working in various companies and sectors in Turkey. In all of the four dimensions, multinational organizations were found to stay above Turkish organizations, and among Turkish organizations private organizations scored higher than government organizations. This study discussed the relationship between these findings and the rationalization processes of other modern cultures in the world. Keywords: Rationality, Modernity, Organizations, Efficiency, Predictability, Calculability, Control. m