Comprehension of Turkish relative clauses in broca`s aphasics and children

Abstract

oz TÜRKÇE İLGİ TÜMLEÇLERİNİN BROCA AFAZILI HASTALAR VE ÇOCUKLAR TARAFINDAN ANLAŞILMASI Kükürt, Duygu Yüksek Lisans, Bilişsel Bilimler Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Hasan Gürkan Tekman Ortak Tez Yöneticisi: Prof. Dr. İclâl Ergenç Ocak 2004, 109 sayfa Bu tez iki hipotezi test etmeyi amaçlamaktadır. Birinci hipotez Broka afazili hasta larda görülen anlama bozukluğu hakkında olan İz Silme Hipotezidir (İSH). Diğeri ise dil edinim sürecindeki çocuklar ile afazili hastaların dil yapısındaki benzerlikler ile il gili olan Gerileme Hipotezidir. ISH'ye göre Broka afazili hastalar sadece dönüşümsel taşıma içeren yapıları anlamada güçlük çekerken, dönüşümsel taşıma içermeyen nor mal cümlelerde normal anlama davranışı göstermektedirler. İSH hastaların dönüşümsel taşıma içeren yapılarla karşılaştıklarında gördükleri ilk AÖ'ye (Ad Öbeği) yapıcı rolü yüklediklerini öne sürmektedir. Gerileme hipotezine göre, afazili hastalar çocuklarındil edinim sürecinde izledikleri hiyerarşinin tam tersi yönde söz kaybına maruz kalırlar. Yani dil edinim sürecinde en son öğrenilen şey beyin hasarı sonucunda ilk kaybedile cektir. Bu iki hipotezi test etmek için psikodilbilimsel test kullanılmıştır. Hastalar dan ve çocuklardan duydukları cümlenin anlattığı resmi seçmeleri istenmiştir. ISH'nin doğrulanabilmesi için Broka hastalarının özne ilgi tümleçlerinde şans performansı gösterirken düz ve nesne ilgi tümleçlerinde şans üstü (normal) performans göstermeleri ve GH'nin doğrulanabilmesi için de çocukların afazili hastalara benzer bir performans göstermeleri beklenmiştir. Elde edilen sonuçlar ISH'nin tersi yönünde olup hastalar ve çocuklar bek lenenin aksine nesne ilgi tümleçlerinde şans performansı göstermişlerdir. Bu sonuçlar göstermektedir ki dönüşümsel taşıma içeren yapılarda rol yükleme işini üstlenen izler silinse bile kullanılan strateji parametrik (değiştirgen) bir özelliktir. Ayrıca bu çalışmada ana dili Türkçe olan hastaların ve çocukların gördükleri ilk AÖ'ye değil fiilden önceki ilk AÖ'ye yapıcı rolünü yükledikleri gözlemlenmiştir. Son olarak, hastalarda ve çocuklarda gözlemlenen anlama güçlüğünün nesne ilgi tümleçlerinin içerdiği uyum biçimbilimsel eklerden kaynaklanabileceği ileri sürülmüştür. Anahtar Kelimeler: Broka afazisi, Türkçe, dil edinimi, ilgi tümleçleri, İz Silme Hipotezi, Gerileme Hipotezi vıı

ABSTRACT COMPREHENSION OF TURKISH RELATIVE CLAUSES IN BROCA'S APHASICS AND CHILDREN Kükürt, Duygu MSc, Department of Cognitive Science Supervisor: Prof. Dr. Hasan Gürkan Tekman Co-Supervisor: Prof. Dr. Iclâl Ergenç January 2004, 109 pages Abstract The aim of this thesis is to test two hypotheses. The first one is about the nature of comprehension impairment in Broca's aphasia, namely the Trace Deletion Hypoth esis (TDH), and the other is about the similarity between child and aphasic language, namely the Regression Hypothesis. According to TDH, agrammatic patients are im paired in comprehension of certain structures that are formed by movement transforma tion whereas they show normal comprehension in canonical structures. TDH proposes that patients use a default strategy, which assigns the first NP the agent role. As for theRegression hypothesis, children follow a hierarchy while acquiring a language, which is also followed by aphasic patients in the reversed order. That is, what is learnt last is lost first as a result of brain damage. In order to test these two hypotheses, we designed a psycholinguistic test in which the comprehension of Turkish relative clauses is tested via sentence-picture matching task. The same test is applied to children, agrammatic patients, and normal control subjects. We expected that Broca's patients would be impaired in their comprehension of subject relative clauses in order for TDH to be confirmed and that children would also exhibit the same impairment as the agram matic patients in order for the Regression Hypothesis to be supported. The results we obtained were not compatible with the TDH hypothesis in that the patients did not show comprehension deficit in subject relatives but they had problems in object relative clauses, which led us to conclude that TDH did not offer a cross-linguistic explanation for the nature of comprehension deficit in agrammatism and that even if the traces were deleted, the default strategy applied in each language was a parametric feature. We propose that Turkish patients assign the agent role to the first NP that is in the pre-verbal position, which is called the pre-verbal strategy. Also, we hypothesize that the difficulty the Turkish agrammatic patients present might be due to an impairment in another feature, which is agreement morphology rather than the deletion of traces. This study is compatible with the Regression Hypothesis in that both the patients and children exhibited similar impairment in the comprehension of object relative clauses. Keywords: Broca's aphasia, Turkish, language acquisition, relative clauses, Trace Dele tion Hypothesis, Regression Hypothesis