An analysis of turkish sign language (TID) phonology and morphology

Abstract

Bu tez, Türk İşaret Dilinin (T D) sesbilimini ve biçimbilimini incelemektedir. Tamdonanõmlõ bir dil olarak kabul edilen, Türk İşaret Dili diğer işaret ve konuşma dillerikadar zengin sesbilimsel ve biçimbilimsel sistemlerine sahiptir.Bu tezde, deneysel veri bir derleme çalışması ve çeşitli veri temin etmeyöntemlerinin aracılığıyla toplanmıştır.T D sesbilimi üzerinde yaptığım çalışmaların sonucunda, T D'e özgü olan el şekillerihaznesini ve imlenmemiş el şekilleri kümesini öne sürülmüştür. T D alfabesikullanılarak yapılan işaretler ile T D sesbilimi arasındaki ilişki incelenmiştir.Çalışan hafıza üzerindeki sesbilimsel etki ile el kaymaları gibi, işaret dillerininsesbilimsel sistemlere sahip olduğunu gösteren yansısal dilbilim kanıtları datartışılmıştır.T D biçimbilimi alanında; çekimleme, türeme ve birleşme olmak üzere üç temelbiçimbilimsel süreç incelenmiştir. Türk İşaret Dilindeki fiillerin sınıflandırılması,çoğul özelliği, bileşik işaretlerin ile işteş fiillerin yapıları detaylandırılmıştır. Bazıişteş fiillerin, özne-nesne uyumunu nötr hale getiren ?işteşsel nötr işaretlemealanı?nın kullanıldığı öne sürülmüştür. T D'de, çoğul işaret üretiminde ve insanlarınile diğer varlıkların hareketlerinin işaretlendirilmesinde geniş bir sınıflandırıcıyapılarının kullanıldığı da gözlemlenmiştir.Bu tez, T D'in zengin ve farklı sesbilimsel, biçimbilimsel ve sınıflandırıcıları içerenkendine özgü bir dilbilgisine sahip olduğunu göstermektedir. Böylelikle, T D'in uzunbir geçmişe sahip olduğu düşünülmektedir. T D ile diğer işaret dilleri arasındayapılan karşılaştırma, T D'de özel dilbilimsel özelliklerin bulunduğunugöstermektedir. Görsel-jestsel bir dil olan Türk şaret Dili ile duysal-sessel bir dilolan Türkçenin karşılaştırılması, biçimsel farklılıkların biçimbilim ve sesbilimüzerindeki etkisini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.Anahtar Kelimeler: Türk şaret Dili, Sesbilim, Biçimbilim, Sınıflandırıcılar

This thesis examines the phonology and morphology of Turkish Sign Language(T!D). T!D, being considered a full-fledged language, has a rich phonological andmorphological system, as other sign and spoken languages do. For the purpose of thisthesis; empirical data have been collected by means of a corpus study and variousdata elicitation tasks.As a main result of my study of T!D phonology, I propose a complete inventory ofhandshapes as well as a set of unmarked handshapes which are unique to T!D. Idiscuss the interaction between T!D finger-spelling and T!D phonology showing thatwell-formedness conditions constrain the use of finger-spelled letters in lexical signs.I also discuss psycholinguistic evidence that sign languages have phonologicalsystems, among them phonological effects on working memory and slips of the handIn the domain of T!D morphology, I investigate the three main morphologicalprocesses: inflection, derivation and compounding. Verb classification, pluralproperties, compounding, and reciprocals in T!D are investigated in detail. I arguethat some T!D reciprocals use ?reciprocal neutral signing space? whereby agreementbecomes neutralized. T!D makes wide use of classifier constructions as for pluralmarking and for expressing movements of various human and non-human agents.The thesis indicates that T!D has its own grammar, including rich and diversesystems of phonology, morphology, and classification. Thus, T!D may have had along historical development. The comparison between T!D and other sign languagesshows that T!D has exclusive linguistic properties. The comparison of T!D as avisual-gestural system and Turkish as an auditory-vocal system helps to betterunderstand the impact of modality on language phonology and morphology.Keywords: Turkish Sign Language, Phonology, Morphology, Classifier Expressions