Karayolu ulaşımından kaynaklanan sera gazı emisyonunun (karbon ayak izinin) hesaplanması: Eskişehir ili örneği

Abstract

Endüstriyelleşme ile birlikte hızla artan nüfus ve araç kullanımının etkisiyle sera gazı emisyon konsantrasyonunda son yıllarda hızlı bir artış gözlenmiştir. Söz konusu artış Dünya genelinde hava sıcaklığının gün geçtikçe artmasını sağlamaktadır. Sera gazları emisyon oranları azaltılmaz ise artışın hızlı bir şekilde devam edeceği araştırmacılar tarafından ön görülmektedir. 2006 yılı Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneline (IPCC) göre Sera gazı olarak tanımlanan gazlar doğrudan ve dolaylı olarak ikiye ayrılırlar. Metan (CH_4), karbondioksit (CO_2), hidroflorokarbon (HFC), diazot oksit (N_2 O), perflorokarbon (PFC) ve kükürthekzaflorit (SF_6) doğrudan sera gazları iken azotoksitler (NO_x), karbonmonoksit (CO), metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOC) ve kükürtdioksit (SO_2) dolaylı sera gazlarıdır.Yaklaşık olarak son 200 yılda önde gelen sera gazlarının (CH_4, CO_2 ve N_2 O) konsantrasyonunda önemli bir artış gözlenmiştir. Yapılan araştırmalar atmosferdeki sera gazı artışının fosil yakıtların tüketimi ve üretiminden, tarımsal veya endüstriyel faaliyetlerden ileri geldiğini ifade etmektedir. Küresel ısınma potansiyelleri (KIP) sera gazlarının küresel ısınma etkilerini kıyaslamak için tanımlanmaktadır. 100 yıllık bir vadede Karbondioksit, metan ve nitröz oksit gazlarının KIP değerleri; Intergovermental Panel on Climate Change (2007)'ye göre sırasıyla 1, 21 ve 310 karbondioksit eşdeğeridir.Bu çalışmada, 2012 ve 2017 yıllarında Eskişehir ilinde karayolu ulaşımından kaynaklanan sera gazı emisyonlarının (CH_4, CO_2 ve N_2 O) miktarı; resmi kaynaklardan alınan yakıt tüketim değerlerinde Hükümetler Arası İklim Değişikliği Panelinde yer alan Tier I metodolojisi kullanılarak hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucunda; gelişen teknoloji, artan nüfus ve tüketilen yakıt miktarı ile sera gazı emisyonlarının doğru orantılı olduğu görülmektedir. 2012 yılında Eskişehir ili kara ulaşımından kaynaklanan emisyon miktarı 821,509 Gg olup 2017 yılında %77'lik bir artış göstererek 1453,954 Gg'a ulaşmıştır. Karayolu ulaşımında tüketilen yakıt çeşitlerinden, Motorinin Benzin ve LPG'ye göre daha fazla CO_2 emisyonuna sebep olduğu tespit edilmiştir.

In recent years, increasing industrialization, population growth and wide spread motor vehicle use have contributed to a rapid increase in green house gas emissions, which, in turn contributes to increasing global average temperatures. Researchers predict that this increase in tempreature will accelerate unless green house gas emissions are reduced. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC 2006) seperates greenhouse gasses into two categories; direct green house gasses are methane (CH_4), carbondioxide (CO_2), Hydrofluorocarbon (HFC), nitrous oxide (N_2 O), sulfur hexafluoride (SF_6) and perfluorocarbons (PFC). Indirect greenhouse gasses are carbon monoxide (CO), nitrogen oxides (NO_x), Non-methane volatile organic compounds (NMVOCs) and Sulfur dioxide (SO2). Concentrations of CH_4, CO_2 and N_2 O in Earth's atmosphere has significantly increased in the last 200 years. Research indicates that the main contributors to the increase in emissions of these green house gasses are use of fossil fuels and production as and other industrial and agricultural activities of humans. The Global warming potential (GWP) is used to measure the relative global warming effects of different greenhouse gasses. According to Intergovernmental Panel On Climate Change (2007), in a hundred year period, CO_2, CH_4 and N_2 O have GWPs of, in order, 1, 21 and 310 carbon dioxide equivalents.In this study, the amount of green house gas emissions (CH_4, CO_2 ve N_2 O) caused by road transport within the city of Eskişehir are calculated using fuel consumption data from offical sources via the Tier 1 methodology. Calculations show a positive correlation between green house gas emissions and increasing population, advancing technology and fuel consumption. In 2012, green house gas emissions caused by road transport in Eskişehir was 821,509 Gg whereas in 2017 it was calculated at 1453,954 Gg. Among fuel types consumed in road transport; diesel caused more CO_2 emissions compared to gasoline and LPG.