Hazır giyim mağazacılık sektöründe iş kazaları ve çözüm önerileri: Örnek bir uygulama

Abstract

İş kazası istenmeyen ve beklenmedik bir anda ortaya çıkan, çoğu zaman çalışanın yaralanmasına ve üretimin aksamasına sebep olan olay olarak tanımlanmaktadır. İş kazaları maddi ve manevi olarak çalışana, işverene ve ülkeye birçok kayıplar yaşatır. Hazır giyim sektörü de ülke ekonomisinde çok önemli rolü olan, toplam istihdamın %20'sini oluşturan bir iş koludur.Bu çalışmada hazır giyim sektöründe mağazalar zinciri olan bir firmanın iş kazaları analiz edilerek, kaza sebeplerinin sınıflandırılması yapılmıştır. Amaç, yaşanan iş kazalarının sebeplerinin tespit edilmesi ve alınması gereken tedbirlerin önerilmesi ile kazaların önlenmesidir. Yapılan sınıflandırmalarda kaza geçiren kişilerin görevi, cinsiyeti, kaza geçirilen saat aralığı, kazanın yaşandığı haftanın günü, kaza yaşanan yer, kaza sırasında yapılan iş, kazazedenin çalıştığı firma, kaza sınıfı, kaza alt sınıfı, kaza oluş şekli, tehlikeli durum/davranış koşulları, yaralanma şekli ve yaralanan uzuv dikkate alınmıştır. Yapılan sınıflandırmalardan alınan veriler SPSS ortamında frekans tabloları ve ki-kare testi sonucu hazırlanan çapraz tablolar ile değerlendirilmiştir. Kazalara daha çok tehlikeli davranışların (%68.1) sebep olduğu, çoğunlukla kazaların mağaza içerisinde (%75.1) yaşandığı, yaşanan kazaların büyük bir oranının (%79.1) minör kazalar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, %63.9 oranla kazaların ilkyardım ya da tıbbi müdahale gerektiren hafif yaralanmalı kazalar olduğu ya da herhangi bir yaralanma yaşanmadan sonuçlandığı ortaya çıkmıştır. Kaza sonucu yaralanmaların şekilleri detaylandırıldığında ise, büyük oranda (%30.9) yumuşak doku zedelenmesi, burkulma ya da incinme (%17.2) ve kesik (%14) ile sonuçlandığı tespit edilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda, iş kazalarını önlemek için iyi uygulamalar tespit edilmiş ve firmanın uygulaması gereken düzenlemeler ortaya konulmuştur.

Occupational accident is defined as an undesired and unexpectedly emerged situation, mostly caused injury to workers and the interuption of production. These accidents leads to many losses to employee, employer and country as financially and morally. Also, apparel sector plays an effective role in the economic development of the country and responsible for the 20% of employment rate. In this thesis, occupational accidents of a company having store chain in the retail apparel sector was investigated and accident causes were classified. Aim of this study is to prevent accidents by determining the occupational accident causes and by suggestion of precautions. Classification was made according to the assignment of person who had accident, sex, accident time range, week day of accident, place of accident, work done during accident, contractor or subcontractor, class and subclass of accident, how accident is formed, unsafe situation/behaviour, shape of injury and the injured part of the body. Data which was obtained from classifications, were evaluated by SPSS Programme using frequency tables and cross tables of chi-square test results. It was concluded that unsafe behaviours were the main of accidents (68.1%) compared with unsafe situations, accidents mostly occured in the store area (75.1%) and accidents were largely minör class accidents (79.1%). In addition, the analysis revealed that 63.9% of accidents required first aid or resulted in slight injury or without any injury. Considering the form of injury during accident, it can be concluded that 30.9% of accidents were resulted with soft tissue injury, 17.2% and 14% of accidents were due to jerk/ traumatism incision, respectively. As a result of general evaluations, good practices were identified to prevent occupational accidents and essential requirements were identified.