Ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismar ile adil dünya inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismar ile adil dünya inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismar düzeyi ve adil dünya inançlarının bazı değişkenlere göre incelendiği araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden karşılaştırma yoluyla bilgi elde edilen ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2018-2019 eğitim öğretim yılında İç Anadolu Bölgesinde bulunan orta ölçekli bir il merkezinde ortaöğretim kademesinde öğrenim gören 22699 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak 6 farklı liseden veriler toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu toplam 539 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında `Kişisel Bilgi Formu`, `Psikolojik İstismar Ölçeği` ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde, SPSS 19.0 programı kullanılmıştır. `Psikolojik İstismar Ölçeği`, Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu, Reddetme/İzolasyon alt boyutu, `Adil Dünya İnanç Ölçeği`, Genel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutu normal dağılım gösterdiği için; bu ölçek ve alt boyutların cinsiyet değişkenine göre analizinde `Bağımsız Örneklemler İçin t Testi`, diğer değişkenlere göre analizinde `Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)`, aralarındaki ilişkinin analizinde ise `Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon` testi kullanılmıştır. Yıldırma/Aşağılama alt boyutu ve Suça Yöneltme alt boyutu ise normal dağılım göstermediği için bu alt boyutların cinsiyet değişkenine göre analizinde `Mann Whitney U` testi, diğer değişkenlere göre analizinde `Kruskal Wallis H` testi, diğer ölçek ve alt boyutlarla ilişkilerinin analizinde ise `Spearman Sıra Farkları Korelasyon` testi kullanılmıştır. `Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)` kullanılan ve anlamlı farklılık görülen analizlerde farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirleyebilmek adına Post Hoc testleri uygulanmıştır. Varyansların homojen olduğu gruplarda `Scheffe` ve `LSD`, varyansların homojen olmadığı gruplarda ise `Tamhane` testleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre; cinsiyet değişkenine göre, ortaöğretim öğrencilerinin adil dünya inançlarının Genel Adil Dünya İnancı alt boyutu, Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`nde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sınıf değişkenine göre ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismarın Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu ve Reddetme/İzolasyon alt boyutunda; adil dünya inançlarının Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`nde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Doğum sırası değişkenine göre, ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismarın Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu, Reddetme/İzolasyon alt boyutu ve `Psikolojik İstismar Ölçeği`nde; adil dünya inançlarının Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutunda farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Anne eğitim düzeyi değişkenine göre, ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismarın Genel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`nde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Baba eğitim düzeyi değişkenine göre, ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismarın Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu ve `Psikolojik İstismar Ölçeği`nde; adil dünya inançlarının Genel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`nde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Okul başarı puanı değişkenine göre Yıldırma/Aşağılama alt boyutu, Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu, Reddetme/İzolasyon alt boyutu ve `Psikolojik İstismar Ölçeği`nde; adil dünya inançlarının Genel Adil Dünya İnancı alt boyutunda farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Son olarak lise türü değişkenine göre ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismarın Yıldırma/Aşağılama alt boyutu, Duygusal Tepkiyi Reddetme alt boyutu, Reddetme/İzolasyon alt boyutu ve `Psikolojik İstismar Ölçeği`nde; adil dünya inançlarının Genel Adil Dünya İnancı ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`nde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ergenlerin algıladıkları duygusal istismar düzeyi ile adil dünya inançları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılan analiz sonucunda `Psikolojik İstismar Ölçeği` ile `Adil Dünya İnanç Ölçeği` arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yıldırma/Aşağılama, Duygusal Tepkiyi Reddetme ve Reddetme/İzolasyon alt boyutları ile Genel Adil Dünya İnancı alt boyutu, Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği`; Suça Yöneltme alt boyutu ile Kişisel Adil Dünya İnancı alt boyutu ve `Adil Dünya İnanç Ölçeği` arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ergenlerin algıladıkları duygusal istismar düzeyi arttıkça, adil dünya inançlarının zayıfladığı görülmüştür.

The aim of this study is to investigate of the emotional abuse perceived by high school students and their beliefs in a just world in terms of some variables and to reveal the relationship between them. In the research, a relational model which obtains information through comparison from quantitative models has been used for in order to determine the relationship between the level of emotional abuse perceived by high school students and their beliefs in a just world. The sample of study consisted of 22699 students studying at high school in the mid-sized province in central anatolia region in the 2018-2019 academic year. Data were collected using stratified sampling methods from 6 different high schools. The study group consists of a total of 539 high school students. `Personal Information Form`, `Psychological Maltreatment Questionnaire` and `Belief in a Just World Scale` were used for data collection. The data were analyzed using the SPSS 19.0 software. According to the results of the normality analysis, Psychological Maltreatment Questionnaire, Denying Emotional Reaction subscale, Refusal/Isolation subscale, Belief in a Just World Scale, General Belief in a Just World subscale and Personal Belief in a Just World subscale have normal distribution. Terrorising subscale and Inclining to Crime subscale do not have normal distribution. Normally distributed gender variable were compared using the `Independent-Samples t Test`. Normally distributed other variables were compared using the `One-Way ANOVA`. Normally distributed scales' and subscales' relationship were analyzed using the `Pearson Moments Multiplication Correlation`. Non-normally distributed gender variable were compared using the `Mann Whitney U Test`. Non-normally distributed other variables were compared using the `Kruskal Wallis H`. Non-normally distributed scales and subscales relationship were analyzed using the `Spearman Row Differences Correlation`. Post Hoc tests were applied in order to determine the difference between the groups in which significant differences were observed and were used ANOVA. 'Scheffe' and 'LSD' were used in the groups where the variances were homogeneous and 'Tamhane' tests were used in the groups where the variances were not homogeneous. According to the findings of the analyzes considering the gender variable, while the difference according to General Belief in a Just World subscale, Personal Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other scale and subscales. According to grade level variable, while the difference according to Denying Emotional Reaction subscale, Psychological Maltreatment Questionnaire, Personal Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other subscales. According to birth order variable, while the difference according to Denying Emotional Reaction subscale, Psychological Maltreatment Questionnaire, Refusal/Isolation subscale, Personal Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other subscales. According to mother's education level variable, while the difference according to General Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other scale and subscales. According to father's education level variable, while the difference according to Denying Emotional Reaction subscale, Psychological Maltreatment Questionnaire, General Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other subscales. According to academic success variable, while the difference according to Terrorising subscale, Denying Emotional Reaction subscale, Refusal/Isolation subscale, Psychological Maltreatment Questionnaire and General Belief in a Just World subscale was statistically significant; it was found insignificant for other scale and subscales. According to type of high school variable, while the difference according to Terrorising subscale, Denying Emotional Reaction subscale, Refusal/Isolation subscale, Psychological Maltreatment Questionnaire, General Belief in a Just World subscale and Belief in a Just World Scale was statistically significant; it was found insignificant for other subscales. According to the results of the study, a weak negative meaningful relationship is seen between the Psychological Maltreatment Questionnaire and the Belief in a Just World Scale. A negative meaningful relationship is seen between the Psychological Maltreatment Questionnaire and the subscales of General Belief in a Just World and Personal Belief in a Just World of the Belief in a Just World Scale. A negative meaningful relationship is seen between the Belief in a Just World Scale and the subscales of Terrorising, Denying Emotional Reaction, Inclining to Crime and Refusal/Isolation of the Psychological Maltreatment Questionnaire. A negative meaningful relationship is seen between the sub-scales of Terrorising, Denying Emotional Reaction and Refusal/Isolation of the Psychological Maltreatment Questionnaire and the subscales of General Belief in a Just World and Personal Belief in a Just World of the Belief in a Just World Scale. A negative meaningful relationship is seen between the sub-scale of Inclining to Crime of the Psychological Maltreatment Questionnaire and the subscale of Personal Belief in a Just World of the Belief in a Just World Scale. As the level of emotional abuse perceived by high school students increases, the level of belief in a just world decreases.