Tip II diyabetli hastalarda diyabet belirtileri kontrolü

Abstract

ÖZETKonu: Tip II Diyabetli Hastalarda Diyabet Belirtileri KontrolüAmaç: Araştırma Tip II Diyabetli hastalarda diyabet belirtileri kontrolünün yapılması amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel tipte planlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırma Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 2016 Ağustos- 2017 Mayıs tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evreni Dahiliye servisinde yatmakta olan 670 hastadan oluşmuştur. Araştırmanın örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden, iletişim engeli olmayan 25-84 yaş aralığında 213 hasta oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından literatür taranarak oluşturulan anket formu ve 'Diyabet Belirtileri Kontrol Listesi Ölçeği (DSC-R) kullanılmıştır. DSC-R, diyabetle ilgili 6 kategoriye ayrılmış, 34 maddelik bir ölçektir. Hastalığa ilişkin özellikler; Diyabet tanısının konduğu süre, bireyin kullandığı tedavi, rutin sağlık kontrolüne gelme durumu, hastalık hakkında tıbbı yardım alma durumu sorularından oluşmaktadır. Verilerin değerlendirilmesi hazır paket programla SPSS 22.0 ile yapılmıştır. Elde edilen verilerin yüzde dağılımı alınmış, katılımcıların kişisel ve profesyonel özellikleri ile bazı uygulamaya ilişkin sorular bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Katılımcıların verdikleri yanıtlarla bu özellikler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ki-kare anlamlılık, faktör analizi, One-WayAnova testi ve IndependentSamples t testi ile araştırılmış olup, p=0,05'in altındaki değer anlamlı kabul edilmiştir. Tanımlayıcı özelliklerin homojenliği ki-kare testi ile değerlendirilmiştir. Normal dağılım gösteren veriler T Testi ile normal dağılım göstermeyen veriler Mann Whitney U testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular:Araştırmaya katılan hastaların %56.3'ü kadın, %36.2'si 40-54 yaş grubunda, %50.2'si ev hanımı, %36.6'sı 1-5 yıldır Tip II Diyabet oldukları ve %67.6'sı insülin-oral antidiyabetik (OAD)-diyet tedavisi aldıkları belirlenmiştir. Hastaların yaş ortalaması 57.24±12.99 olup, cinsiyeti, meslekleri ve kullandıkları tedavi ile DSC-R toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<0.05). Araştırmaya katılan Tip II Diyabetes Mellituslu kadınlarda (%56.3) en sık görülen diyabet belirtisi ağız kuruluğu (%79.2), erkeklerde (%43.7) ise en sık görülen diyabet belirtisi sık idrara çıkmadır (% 73.1). En az görülen diyabet belirtisi ise; kadınlarda % 98.3, erkeklerde %97.8 oranında görmede ani bozulma olarak saptanmıştır.Kadın ve erkek hastalarda en sık görülen belirtiler (ağız kuruluğu ve sık idrara çıkma) hiperglisemi alt boyutunda yer almakta olup, en az görülen diyabet belirtisi ise oftalmoloji alt boyutunda (görmede ani bozulma) yer almaktadır.Memur/ işçi hasta grubunda çabuk sinirlenme %52.0 oranında, Tip II diyabet tanısı 1-5 yıl arasında olan hastalarda %79.48 oranında ağız kuruluğu mevcut olup, 11-15 yıl arasında olan hastalarda en çok görülen diyabet belirtisi halsizliktir. Kullanılan tedaviye göre diyabet belirtilerinin görülme durumu karşılaştırıldığında OAD/diyet kullanan hastalarda en çok görülen diyabet belirtisi (%65.11) halsizlik, insülin kullanan hastalarda en çok görülen diyabet belirtisi (% 87.5) sık idrara çıkma, insülin/diyet/OAD kullanan hastalarda en sık görülen diyabet belirtisi (%76.38) ağız kuruluğudur. Hastaların kullandıkları tedavi ile DSC-R ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunan belirtiler; halsizlik, yürürken baldırlarda ağrı, uyku hali sersemlik, ellerde uyuşma/his kaybı, gün içinde bitkinlikte artma, göğüs veya kalp bölgesinde ağrı, gündüzleri bacakta yanma şeklinde ağrı, ellerde ve parmaklarda karıncalanma hissi ve uyuşma olarak saptanmıştır (p<0.05).Araştırma bulgularına göre, 213 hastada en sık görülen belirtiler sırasıyla ağız kuruluğu (%74.6), halsizlik (%68.5), sık idrara çıkma (%67.1), genel bir bitkinlik/ tükenmişlik hissi (%66.3), yürürken baldırlarda ağrı (%57.7), sabah uykudan kalkınca bitkin hissetme (%55.5), gün içinde bitkinlikte artma (%54) olarak sıralanmaktadır. Hastaların diyabet belirtilerinden algılanan rahatsızlıkları orta düzeyde olup, ölçeğin Cronbach alpha değeri 0.821 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Araştırma sonucunda diyabet belirtileri kadınlarda daha fazla görülmesine rağmen, erkeklerin diyabet belirtilerinden daha çok rahatsız oldukları belirlenmiştir. Araştırmaya katılan genç ve ev hanımı olan hastalarda diyabet belirtilerin daha fazla görülmesine rağmen erkek hastaların diyabet belirtilerinden daha çok rahatsız oldukları saptanmıştır. En sık görülen diyabet belirtileri arasında ağız kuruluğu, halsizlik, sık idrara çıkma gibi belirtiler yer almaktadır. Sonuç olarak tip II diyabette bakım kalitesini geliştiren, hastanın kendi kendine diyabet yönetimini başarmasını sağlayan temel yaklaşım diyabetlinin doğru izlenmesi ve eğitimidir. Diyabetli hastanın ne söylediğini dinleyerek, amacı belirli, problem çözücü tavır içinde, dinamik öğrenme ve beceri geliştirmeye yönelik bir izlem programı geliştirilmeli ve bu doğrultuda eğitim yapılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Tip II diyabet, diyabet belirtileri, belirtilerin kontrolü, hasta, hemşirelik bakımı.

ABSTRACTTopic: Control of Diabetes Symptoms in Type II Diabetics Purpose: The study was planned and designed as a cross-sectional to exercise control on diabetes symptoms in Type II diabetics.Tools and Method:Theresearchwascarriedout at Muğla Sıtkı Koçman University Training andResearchHospitalbetweenAugust 2016 and May 2017. The universe of the study is comprised of 670 patients hospitalized in the Internal unit. Thesample of thestudyconsisted of 213 patientswhoagreedtoparticipate in thestudyandwhowere in the 25-84 agerange. As the data collection tool, the questionnaire form developed by the researcher through a literature review and `Diabetes Symptom Checklist (DSC-R) were used. DSC-R is a 34-item scale subsumed under 6 categories. These items aim to elicit information about the features of the disease, the period of time in which the patient is diagnosed as diabetes, the treatment used by the patient, the state of his/her coming to routine health control, the state of his/her receiving medical help. The data were analyzed in SPSS 22.0 program package. The frequencies of the collected data were calculated and the participants' personal and professional characteristics and some items related to some treatments were used as independent variables. Whether there was a significant correlation between the participants' responses and these characteristics was tested through chi-square significance, factor analysis, One-Way Anova and Independent Samples t-test and the significance level was accepted to be p=0.05. The homogeneity of the descriptive characteristics was tested with chi-square test. The data showing normal distribution were evaluated by using t-test and the data not showing normal distribution were tested by using Mann Whitney U test. Findings: Of the participating patients, 56.3% are females, 36.2% are in the age group of 40-54, 50.2% are housewives, 36.6% have been Type II Diabetes for 1-5 years and 67.6% have been receiving insulin-oral anti-diabetic-diet treatment. The mean age of the participants is 57.24±12.99 and it was found that there is a significant correlation between their gender, professions and treatments and DSC-R total score mean (p<0.05). Among the participating females with Type II Diabetes Mellitus, the most commonly seen symptom of diabetes is dryness of the mouth (79.2%) and among the males, it is thamuria(73.1%). The least frequently observed symptom of diabetes is sudden distortion of vision (females 98.3%, males 97.8%). The most common manifestations in the male and female patients are the hyperglycemia subtype (mouth instability and frequent urination), and the least common sign of diabetes is in the ophthalmology subdimension (sudden deterioration of vision).As for the professions of the patients, in the group of civil servant/worker patients, the ratio of observing the symptom of getting suddenly angry is 52.0%, among the patients having diabetes for 1-5 years, the most common symptom is dryness of the mouth (79.48%) and among the patients having diabetes for 11-15 years, the most common observed symptom is fatigue. When the frequencies of diabetes symptoms were compared according to the treatment received, it was found that the most frequent symptom of diabetes seen in the patients receiving the treatment of anti-diabetes/diet is fatigue (65.11%), in the patients using insulin, it is thamuria (87.5%), in the patients receiving the treatment of insulin/diet/oral anti-diabetes, it is dryness of the mouth (76.38%). Therewas a statisticallysignificantrelationshipbetweenthetreatmentusedbythepatientsandthe DSC-R averages. theseindications; are fatigue, ache in the calf while walking, dizziness, paresthesia , in hands/loss of sense, increasing fatigue over the day, ache in chest and heart, ache in the form of burning in legs in the day, pins and needles in hands and fingers (p<0.05).According to the findings of the current study, the symptoms seen among 213 patients can be given in order of frequency as follows; dryness of the mouth (74.6%), fatigue (68.5%), thamuria (67.1%), sense of general tiredness/fatigue (66.3%), ache in the calf (57.7%), feeling tired in the morning after getting up (55.5%), increasing fatigue over the day (54%). The discomfort felt due to symptoms in diabetes patients is at the medium level and the Cronbach alpa value of the scale was calculated to be 0.821. Results: At the end of the study, it was concluded that while the symptoms of diabetes are seen more in females, males are more disturbed by the symptoms of diabetes. Whereas the symptoms of diabetes are more seen in young and housewife patients, men patients feel more disturbed from the symptoms of diabetes. Among the most frequently observed symptoms of diabetes are dryness of the mouth, fatigue and thamuria. As a result, the best approach to the treatment of Type II diabetes to develop their life quality is to monitor and train them. A monitoring program should be developed and pursued directed to the promotion of learning and skill development by listening to patients in a purposeful and problem-solving oriented manner and in line with this program, training should be given to patients.Key Words: Type II diabetes, symptoms of diabetes, control of symptoms, patient, nursing care.