Yetişkin kadınların kardiyovasküler risk faktörleri, bilgi düzeyleri ve sağlığı geliştirme davranışları

Abstract

Amaç: Bu araştırma yetişkin kadınların kardiyovasküler risk faktörleri, bilgi düzeyleri ve sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini Muğla ilinin Marmaris ilçesine bağlı bir askeri lojmanda oturan 20-65 yaş arasındaki 630 kadın oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğü 239 olarak hesaplanmış, basit rastgele örneklem yöntemi ile seçilen 253 yetişkin kadından veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak, Tanıtıcı Bilgi Formu, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılmıştır. Ölçümsel veriler, kan basıncı ölçüm aleti, mezura ve baskül aracılığı ile toplanmıştır. Veriler SPSS 20.0 paket programında değerlendirilmiştir. Veri analizinde, Kolmogrov Smirnov testi, tanımlayıcı istatistikler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma), normal dağılım gösteren verilerde t testi ve varyans analizi (ANOVA), normal dağılım göstermeyen verilerde Mann Whitney U ve Kruskall Wallis testleri kullanılmıştır. Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ölçeği ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II puan ortalamaları arasındaki ilişki ise Spearsman's korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışma için etik kurul ve kurum izni, ayrıca katılımcıların aydınlatılmış onamları alınmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan yetişkin kadınların yaş ortalaması 35.2±7.0'dir. Kadınların yaklaşık yarısının (%53.8) çalışmadığı, çoğunluğun evli (%88.1), yarıdan fazlasının (%67.2) yükseköğretim mezunu ve yarısının (%52.2) orta düzey gelire sahip olduğu belirlenmiştir. Kadınların %29.2'sinin 1.derece yakınlarında kardiyovasküler hastalık olduğu, %33.6'sının düzenli olarak sigara içtiği saptanmıştır. Araştırmaya katılan kadınların %7.6'sının sistolik, %6.3'ünün diastolik kan basıncının normal değerlerin üzerinde olduğu saptanmıştır. Beden kütle indeksi değerlerine göre %30'unun normal değerlerin üzerinde ve bel çevresi ölçümüne göre %37.6'sının risk kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Kadınların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi ölçek puan ortalaması 17.67±4.85 ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları II ölçek puan ortalaması ise 125.29±22.04'dir. Her iki ölçek puan ortalamasının da orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kadınların eğitim, çalışma, gelir düzeyi, ailede kalp hastalığı olma durumuna göre, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi ölçek puan ortalamasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05). Çalışma durumu ve gelir düzeyine göre Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları II ölçek puan ortalamasında istatistiksel olarak anlamlı fark belirlenmiştir (p<0.05). Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı zayıf bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=0.293, p<0.05). Sonuç: Genel olarak araştırma kapsamındaki yetişkin kadınların, kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamalarının orta düzeyde olduğu ve ölçek puan ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı zayıf bir ilişki bulunduğu sonucuna varılmıştır. Kadınların kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyinin arttırılması, tarama çalışmalarının yapılması ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının geliştirilmesinin ciddi bir gereksinim olduğu; araştırmanın farklı örneklem gruplarında tekrarlanmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Objective: This study was conducted for the purpose of examining the cardiovascular risk factors, knowledge levels and health promotion behaviors of adult women. Method: Target population of the cross-sectional study was composed of 630 women in the age range of 20-65 who live in a military lodging in Marmaris district of Mugla province. Sample size was calculated as 239 and the data were collected from 253 voluntary adult women via simple random sampling method. Data collection tools included; Introductory Information Form, Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Level Scale and Healthy Life-Style Behaviors Scale II. Measuremental data were collected via a blood pressure measurement device, tape measure and weighing machine. The data were evaluated in the SPSS 20.0 package software. The data analysis was conducted using Kolmogrov Smirnov test, descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation), t test and variance analysis (ANOVA) for the data showing a normal distribution and Mann Whitney U test and Kruskall Wallis for the data not showing a normal distribution. On the other hand, the relationship between the score averages of cardiovascular disease risk factors knowledge level scale and healthy life style behaviors scale II was evaluated with Spearsman's correlation analysis. In order to conduct the study, we received an ethical committee and institution approval and also an informed consent from the participants. Findings: Adult women who participated in the study had an age average of 35.2±7.0. It was determined that almost half of women (53.8%) did not work, majority of them (88.1%) were married, more than half of them (67.2%) were higher education graduates and half of them (52.2%) had middle income. It was determined that first degree relatives of 29.2% of women had cardiovascular diseases and 33.6% smoked regularly. Systolic blood pressure was found to be above the normal values in 7.6% of women who participated in the study and diastolic blood pressure in 6.3%. According to the body mass index's values; it was determined that 30% were above the normal values and 37.6% were in the risk category according to the waist circumference measurement. Women's score average of cardiovascular disease risk factors knowledge level scale was determined as 17.67±4.85 and healthy life-style behaviors scale II as 125.29±22.04. It was determined that the score average of both scales was moderate. A statistically significant difference was determined in the score average of cardiovascular disease risk factors knowledge level scale according to women's educational background, employment, level of income and state of having a heart disease history in family (p<0.05). In the study, it was determined that there was a statistically significant difference in the score average of healthy life-style behaviors scale II according to the level of income (p<0.05). It was determined that there was a statistically and positively weak correlation between the score averages of the knowledge level of cardiovascular diseases risk factors and healthy lifestyle behaviors (r=293, p<0.05). Conclusion: In general, it was concluded that adult women within the scope of the study had moderate score averages regarding the knowledge level of cardiovascular diseases risk factors and healthy lifestyle behaviors. And between scale point averages were found to have a meaningful weak correlation in the positive direction. It is believed that there is a serious need for repeating the study in different sample groups, increasing the knowledge level of women regarding cardiovascular diseases risk factors, conducting screening studies and developing healthy lifestyle behaviors.