Futbol endüstrisinde markalaşmanın Türkiye ve Avrupa`daki profesyonel futbol kulüplerinin ekonomik yapılarına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma futbol endüstrisinde markalaşmanın Türkiye ve Avrupa'daki profesyonel futbol kulüplerinin ekonomik yapılarına etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma betimsel bir yöntem içermektedir. Araştırmada konu ile ilgili literatür taranmış, futbol kulüplerinin şirketleşmesi, mali yapıları ve sportif başarıları incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini; şirketleşerek halka arzı gerçekleştirilmiş Avrupa dan Real Madrid, Bayern Münih, Manchester United futbol kulüpleri ve Türkiye den Beşiktaş Futbol Yatırımları A.Ş., Fenerbahçe Sportif Hizmetler Sanayi ve Ticaret A.Ş., Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar A.Ş oluşturmaktadır. Bu çalışmada futbolun amatörlükten profesyonelliğe geçiş sürecinin tarihi, futbol endüstrisini etkileyen gelir kalemleri (televizyon gelirleri, reklam gelirleri, borsa gelirleri, sponsorluk gelirleri, maç günü gelirleri, Avrupa kupaları gelirleri), bosman kuralları, transfer sistemi ve Türkiye deki 4 büyük kulübün (Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş) ve Avrupa ülkelerinden Avrupa kupalarında başarılı olan dört kulübün (Real Madrid, Bayern Münih, Manchester United) ekonomik yapıları incelenecektir. Araştırmaya konu olana futbol kulüplerinin analizleri Microsoft Office programlarından excel yardımı ile grafiklendirilmiştir. Elde edilen veriler kulüplerin web sitelerinden, UEFA'dan ve çeşitli internet sitelerinden toplanarak analiz edilmiştir. Avrupa kulüplerinin gelir kalemleri incelendiğinde, %34 Tv anlaşmaları, %9 UEFA gelirleri, %24 sponsor gelirleri, %9 ticari gelirler, %16 maç günü gelirleri, %8 diğer olduğu grafikte görülmektedir. Ülkemizdeki futbol takımlarının en büyük maddi kaynağını `havuz gelirleri` isimli televizyon yayın hakları oluşturmaktadır. Bunu maç günü gelirleri, sponsorluklar, bağışlar ve reklam gelirleri izlemektedir. Türkiye Süper lig gelirlerinin %46'sının yayın havuzu (tv-dijital), %33'ünün sponsorlar, %12'sinin bilet gelirleri, %5'inin UEFA gelirleri ve %4'ünü diğer gelir oluşturmaktadır. İspanya La Liga incelendiğinde, gelirlerinin %36 TV gelirleri, %20'si bilet gelirleri, %27'si sponsor gelirleri, %10'unu UEFA gelirleri ve %6'sı diğer olarak belirlenmiştir.İngiltere Premier lig gelirleri incelendiğinde %49 ile TV gelirleri, %29 ile sponsor gelirleri, %16 ile bilet gelirleri, %4 ile UEFA gelirleri ve %2 ile diğer gelirler oluşturmaktadır. Almanya Bundesliga %27 TV gelirleri, %41 sponsor gelirleri, %20 ile bilet gelirleri, %7 ile UEFA gelirleri ve %4 ile diğer gelirlerden oluşmaktadır. Sonuç olarak; Türkiye ve Avrupa profesyonel futbol kulüplerinin gelir kaynaklarını hızla artırdıklarını görmekteyiz. Geçmişte sadece stadyum gişe gelirleri olan kulüplerin günümüzde çok farklı alanlardan gelir elde etmektedirler. Yaptığımız çalışmada Avrupa ve Dünya futbol ekonomisi raporlarında Türkiye Süper Ligi gelirlerinin önemli sıralarda olduğunu görmekteyiz. 2010 yılı futbol ekonomisi raporlarına göre Avrupa'nın gelir oranı bakımından en yüksek 15 ligi arasından Türkiye kaynaklarını en çok arttıran lig olmuştur. Futbol takımlarının marka değerini oluşturan kalite algısı, müşteri sadakati, tanınırlık ve marka imajı unsurlarını ise takımın, şirketin ve piyasanın özellikleri belirler. Bunlar; takım başarısı, antrönerler, yıldız oyuncular, kulüp gelenekleri ve ünü, lig kalitesi, stadyum atmosferi ve görsellik, kapsama alanı (hitap ettiği kesimlerin genişliği), coğrafi konumu, liyakat-vefa ve fanlarla olan ilişkilerdir. Bu unsurlarla oluşan marka değeri, kulüplere; yayın geliri, ürün satışı, sponsorluk, çevre, bilet satışı, üyelik olarak geri döner ve bu döngü firmanın piyasadaki algısını oluşturur.

This branding in the football industry survey of professional football clubs in Europe and Turkey was carried out to examine the effects of the economic structure. Research is descriptive. In the study, literature related to the subject was searched and the companies' financial structure and sporting successes of football clubs were examined. The sample of the research; a corporation IPO was carried from Europe, Real Madrid, Bayern Munich, Manchester United football clubs and Turkey's Besiktas Football Investment Co., Fenerbahce Sportif Services Industry and Trade Co., Galatasaray Sportif Industrial and Commercial Investments constitute INC. In this study the history of amateurism to professionalism transition to football, income affecting the football industry (television revenue, advertising revenue, market revenues, sponsorship revenues, match day revenue, Europe Cup revenues), Bosman ruling, transfer system and in Turkey 4 of the big clubs (Liverpool, Galatasaray, Beşiktaş) and four European clubs (Real Madrid, Bayern Munich, Manchester United) that are successful in European cups. Analyzes of football clubs are graphically charted with Microsoft Excel from excel. The obtained data were collected and analyzed from the web sites of the clubs, UEFA and various internet sites. When the income items of the European clubs are examined, it is seen that there are 34% TV contracts, 9% UEFA revenues, 24% sponsor revenues, 9% commercial revenues, 16% matchday revenues and 8% others. The most important source of income for football clubs in Turkey `revenue pool` constitutes called television broadcasting rights. This is followed by match revenues, sponsorships, donations and advertising revenues. Turkey's Super League, 46% of revenues pool of broadcasting (TV-digital), 33% of sponsors, 12% of ticket revenues, 5% and 4% of revenue UEFA constitute other revenue. When Spain La Liga is examined, 36% TV revenues, 20% ticket revenues, 27% sponsor revenues, 10% UEFA revenues and 6% of revenues are determined as the other. When the UK Premier League revenues are examined, TV revenues are 49%, sponsor revenues are 29%, ticketrevenues are 16%, UEFA revenues are 4% and other revenues are 2%. The German Bundesliga consists of 27% TV revenues, 41% sponsor revenues, 20% ticket revenues, 7% UEFA revenues and 4% other revenues. As a result; We see rapidly increasing source of income for Turkey and the European professional football clubs. In the past, only clubs with stadium box office revenues now come from very different areas. In our study reported in the European and world football economics in Turkey, we see that as an important revenue of the Super League. According to the football economy report 2010 European income ratio in terms of the top 15 leagues from Turkey resources most likely to improve the league perceived quality of forming the brand value of olmuştur.sp club, customer loyalty and the publicity and brand image elements of the team determines the characteristics of the company and the market. These; team tradition and reputation, league quality, stadium atmosphere and visuality, coverage (width of the segments it addresses), geographical position, merit-loyalty, and fans. The brand value formed by these elements, in the clubs; broadcast revenue, product sales, sponsorship, environment, ticket sales, membership, and this cycle creates the perception of the company's market.