Sporcuların kişilik özelliklerinin fair-play davranışına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, sporcuların kişilik faktörlerinin fair-play davranışlarını nasıl etkilediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Üniversite Sporlarına katılım gösteren aktif sporcular oluşturmaktadır. Bu sporculardan ulaşılabilen ve gönüllü olarak çalışmaya katılmayı kabul eden 111 (%24,3'ü kadın, %75,7'si erkek) sporcu örneklemde yer almıştır. Araştırmada, veri toplamak amacıyla; Gosling ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilen ve Atak (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan `On-Maddeli Kişilik Ölçeği`, Vallerand ve arkadaşlarının (1997) geliştirdiği ve Balçıkanlı (2009) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan `Çok Boyutlu Sportmenlik Yönelimi Ölçeği` ve katılımcıların bazı kişisel bilgilerine ulaşabilmek için araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. İstatistiki analiz olarak, ölçeklerin güvenirliği Cronbach alpha katsayısı ile hesaplanmış, ardından değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için korelasyon analizi, kişiliğin fair-play boyutları üzerindeki etkisini tespit edebilmek için de hiye-rarşik regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular, kadınların erkeklere göre, yaşı küçük olanların ise yaşı büyük olanlara göre daha fazla fair-play davranışına sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca sporcuların kişilik özelliklerinden `sorumluluk duygusu` p<0,05 düzeyinde, `yumuşak başlılık` ise p<0,01 düzeyinde fair-playe yönelik anlamlı bir etkiye sahiptir.

In this study, it is aimed to examine how the athletes' personality factors affect their fair-play behaviors. The population of the research is the active athletes participating in the university sports. 111 athletes (24,3% female; 75,7% male) who agreed to par-ticipate voluntarily participated in this study. The `Ten-Person Personality Scale` developed by Gosling et al. (2003) and later adapted to Turkish by Atak (2013) and the `Multidimensional Sportspersonship Orientations Scale` developed by Vallerand et al. (1997) and later adapted to Turkish by Balcıkanlı (2009) were used in order to collect data for the study. These scales were included in the questionnaire by adding demographic variables.As a statistical analysis, Cronbach's alpha coefficient test was used to check reliabil-ity of the scales. A correlation analysis was conducted for each scale and demograph-ic characteristics, and a hierarchical regression analysis was used in order to deter-mine the effect of athletes' personality on fair-play behaviors.According the findings, female athletes have more fair-play behavior than male ath-letes, similarly younger athletes have more fair-play behavior than older athletes. Moreover, conscientiousness (p<0,05) and agreeableness (p<0,01) sub-dimensions of personality have a significant effect on fair-play behavior of athletes.