Adölesanların kalp sağlığını geliştirmeye yönelik tutumları ve beslenme egzersiz davranışları

Abstract

Giriş Amaç: Kardiyovasküler hastalıklar, yetişkinlik döneminde görülme sıklığı oldukça yüksek, klinik tedavisi ve rehabilitasyon maliyeti yüksek ve uzun süren hastalıklardır. Bu hastalıklar özellikle, alışkanlıkların kazanıldığı çocukluk ve adölesan dönemde değiştirilebilir risk faktörlerinin azaltılması ya da kontrol altına alınması ile büyük ölçüde önlenebilmektedir. Bu nedenle söz konusu dönemde hemen hemen tüm değiştirilebilir risk faktörleri için ortak öneri olan diyet (yeme alışkanlıklarının değiştirilmesi) ve egzersiz ile sağlıklı yaşam tarzlarının benimsetilmesi için çalışılmalıdır. Bu çalışmada, adölesan dönemdeki çocukların kalp sağlığını geliştirmeye yönelik tutumlarının ve beslenme egzersiz davranışlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini Muğla merkez Menteşe ilçesinde ikinci kademedeki ortaokulların 6, 7 ve 8. sınıfında öğrenim gören toplam 2102 öğrenci oluşturmaktadır. Örnekleme, tabakalı örnekleme yöntemi ile toplam 336 öğrenci alınmıştır. Veriler sosyodemografik soru formu, Çocuk Kalp Sağlığını Geliştirme Tutum Ölçeği ve Beslenme-Egzersiz Davranış Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 20,0 paket programında veri tabanı oluşturularak yapılmıştır.Veriler sayı, frekans, yüzde, Kruskall-Wallis varyans analizi, Mann Whitney U, Independent Sample T Testi ve One Way Anova testleri ile değerlendirilmiştir. Yanılma düzeyi olarak alpha p=0,05 olarak alınmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin %33,3'ü 12 yaş ve altı, %38,7'si 13 yaş ve %28,0'i ise 14 yaş ve üzerindedir. Öğrencilerin %51,5'i kız, % 48,5'i erkektir. Annelerin %29,5'i lise mezunu ve %49,7'si ev hanımdır. Babaların %33,9'u üniversite mezunu ve %34,2'si memurdur. Ailelerin %86,9'u çekirdek ailedir ve %56,8'nin geliri giderine eşittir. Yaşı 14 yaş ve üzeri olan öğrenciler, Çocuk Kalp Sağlığı Geliştirme Tutum Ölçeği'den daha fazla puan almıştır (p<0,05). Babaları üniversite ve üzeri eğitim alan öğrenciler, Çocuk Kalp Sağlığı Geliştirme Tutum Ölçeği'den en yüksek puanı almışlardır (p<0,05). Kız öğrencilerin Beslenme-Egzersiz Davranış Ölçeği'den aldıkları puan erkek öğrencilerden fazladır (p<0,05). Yaş arttıkça ölçekten alınan toplam puanın azaldığı belirlenmiştir (p<0,05). Ebeveynleri memur olan öğrenciler, Beslenme-Egzersiz Davranış Ölçeği'den yüksek puan almıştır (p<0,05). Hipertansiyon ve malign hipertansiyonu olan öğrencilerin çocuk kalp sağlığı geliştirme tutumları daha olumsuzdur (p<0,05). Çok zayıf-zayıf olan öğrencilerin kalp sağlığı tutumları daha olumlu bulunmuştur (p<0,05). Bu araştırmanın sonucunda kalp sağlığı ile ilgili tutumların sosyodemografik özelliklerle ilişkili olduğu, yaş arttıkça kalp sağlığı ile ilgili olumlu tutumların azaldığı, beslenme ve egzersiz davranışlarının olumsuzlaştığı ortaya çıkmıştır. Öğrencilere sağlıklı beslenme ve egzersiz davranışları kazandırmak için aile sağlığı merkezinde çalışan hemşireler, okul yöneticileri, öğretmenler ve aileler işbirliği halinde çalışmalıdırlar.

Objective: Cardiovascular diseases are common in adulthood and are long-term diseases with high treatment and rehabilitation costs. These diseases can be largely prevented by reducing or controlling the change able risk factor sespecially in childhood and adolescence where habits are gained. Therefore, in these periods, healthy life styles, diets (changing eating habits) and exercise, which are common recommendations for almost all variable risk factors should be tried to adopt. In this study, determining the attitudes and nutrition-exercise behaviors of the children in adolescence for improving their heart health have been aimed.Methods: The population of this cross-sectional study is consisted of 2102 students, at the 6th, 7th and 8th grade of secondary schools in Menteşe district of Mugla city center. A total of 336 students were enrolled for sampling. Data were collected from the students by using the questionnaires of Child Heart Health Development Attitude Scale and Nutrition-Exercise Behavior Scale. Data were analyzed by using SPSS 20.0 package program. The uncomplying data to normal distribution was evaluated with number, frequency, percentage distributions and non-parametric tests such as Kruskal-Wallis and Mann Whitney U tests. For the normally distributed data, parametric tests such as Independent Sample T Test and OneWay Anova were used. The level of error was taken as alpha p = 0.05 accepted.Results: All of the participated students; 33.3% were at the age of 12 years and under, 38.7% were at the age of 13 years and 28.0% were at the age of 14 years and over. 51.5% of the students are female and 48.5% are male. 29.5% of mothers were high school graduedes and 49.7% were housewifes. Their fathers were university graduates 33.9% and civil servants 34.2%. 86.9% of the families are core families and 56.8% of them have equal income and expenses. Students whose age were 14 and over received highers cores from Child Heart Health Development Attitude Scale (p<0,05). Female students received higher scores on the Nutrition-Exercise Behavior Scale (p <0,05). It was determined that the total score taken from the scale decreased as the age increased. The students whose parents were civil sevants received a high score from the Nutrision-Exercise Behavior Scale (p<0,05). Students with hypertension and malignant hypertension had more negative attitudes towards the development of child cardiac health (p<0,05). Very weak-weak students' heart health attitudes were found to be more positive (p<0,05).As a result of this study, it was found that attitudes related to heart health were related to sociodemographic characteristics, as the age increased, positive attitudes related to heart health decreased, and nutrition and exercise behaviors became negative. Public health nurses school administrators, teachers and families should work in collaboration to provide students with healthy eating and exercise behaviors.