İklim değişikliğinin Susurluk ve Van Gölü havzalarının meteorolojik verilerine etkisinin trend analiz yöntemleri ile araştırılması

Abstract

Su doğada ki tüm canlılar için vazgeçilemez en kıymetli doğal kaynaklardan biridir. Bu yüzyıl sonunda küresel ısınma sonucu ortaya çıkan iklim değişikliğinin su kaynaklarını giderek etkiyeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla, tüm canlıların su ihtiyacını karşılamak için birçok önlem alınmış olsa da en etkili yol suyun geçmişteki davranışını inceleyip gelecekteki davranışını irdelemektir. Bu tez çalışmasında da küresel ısınma sonucu ortaya çıkan iklim değişikliği sonucunun ülkemizin batısında Susurluk Havzası doğusunda Van Gölü Havzası'nda ne derece etkili olacağı araştırılmıştır. Bu araştırma her iki havza için Devlet Meteoroloji İşleri'nden alınan yıllık ortalama sıcaklık, yağış ve nem verileri üzerinden incelenmiştir. Bu verilerle ileriye dönük tahmin araştırılması yaygın trend yöntemlerinden Spearman'ın Rho Testi, Mann-Kendall Testi ve Mann-Kendall Mertebe Korelasyon testleri ve bir diğer trend analiz yöntemi olan Yenilikçi Şen Yöntemi kullanılmıştır. Türkiye'nin batısında yer alan Susurluk Havzası ve Doğusunda yer alan Van Gölü Havzası'nın ayrı ayrı belirtilen trend yöntemleri ile incelendiğinde birbiri ile benzer sonuçlar ortaya çıktığı belirlenmiştir. Her iki havza içinde tüm trend analiz sonuçları incelendiğinde sıcaklıklarda artan trend olduğu gözlenmiş, yağış ve nem parametrelerinde yer yer azalma ve trendin olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durum, Türkiye'nin doğusu ve batısının küresel iklim değişikliğinden benzer şekilde etkileneceği sonucuna varılmıştır. Tezin sonunda ise bu konuda bazı çözüm ve öneriler sunulmaktadır.

Water is one of the most important natural resources indispensable for all living things in nature. Scientific studies predict that in end of this century water resources will be affected by the climate change. Thereby, taking precautions for increasing water shortage may meet need but analyzing past behaviour of water, will be the most efficient way to do it. In this context, as a result of global warming, effects of climate change is searched in Van Basin where east of country and Susurluk Basin that range in west of the country. This research will be done on annual average temperature, annual average rainfall and annual average moisture data obtained from State Meteorological Works General Management for both basins. In conjunction with these datas, some of common trend analysis are used like Spearman's Rho Test, Mann-Kendall Test, Mann-Kendall Rank Correlation and also one of trend analysis Innovative Sen Method is used too. It is seen that analyze results of Susurluk Basin that range in west of country and Van Basin where east of the country are basically similar to each other. When analyze results are viewed for both of basins it is concluded that, there is an increasing trend in temperatures, in rainfall and humidity there are some decreases and there is trend in there. So, it is find out that, climate change has affected east and west of Turkey in similar ways.