2002-2018 yılları arasında Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanesi sigara bırakma polikliniğine başvuran hastalarda sigara bırakma oranı ve etkili olan faktörler

Abstract

Çalışmamız sigarayı bırakmak için 2002-2018 yılları arasında polikliniğimize başvuran hastaların sosyo-demografik özelliklerini karşılaştırmak, sigara bırakmada etkili olan faktörleri incelemek, kullanılan tedavi yöntemlerinin başarı oranlarını ve polikliniğimizdeki sigara bırakma oranlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Ocak 2002-Mayıs 2018 yıları arasında polikliniğimize başvurmuş olan hastaların içinden 584 hasta çalışmaya dahil edildi. Olguların demografik özellikleri, sigara içme durumları, Fagerstrom nikotin bağımlılık derecesi ve kullandıkları ilaçlar kaydedildi. Olguların tedavi sonrası ve şu anki sigara içme durumları İstatistiksel analiz Statistical Package for Social Sciences Version 23.0 (SPSS-23.0) programı kullanılarak değerlendirildi.Değerlendirilen 584 hastanın 110'u (%18,8) kadın, 474'ü (%81,2) erkek, 432'si (%74) evli, 152'si (%.26) bekardı. Yaş ortalaması 35.9±10.47 yıldı. Hastaların verilen tedaviyle elde edilen 1 haftalık bırakma oranı %39.9, 1-3 aylık bırakma oranı %35.6, 3-6 aylık bırakma oranı %27.5, 6 ay-1 yıllık bırakma oranı %20.7, 1 yıl üzeri bırakma oranı %17.6 ve bırakma durumu halen devam edenlerin oranıysa %10.6 olarak belirlendi. Cinsiyet, başvuru yaşı, medeni durum, çocuk sayısı, meslek, Fagerström nikotin bağımlılık testi skoru ve sigaraya başlama yaşı ile sigara bırakma durumu arasındaki ilişki incelendiğinde anlamlı fark izlenmedi. Eğitim durumuyla sigara bırakma ilişkisine bakıldığında üniversite mezunu olanların ilkokul ve ortaokul mezunlarına göre daha yüksek oranda (%47.3) sigarayı bıraktıkları görüldü(p=0,047).Olguların sigara bırakma durumları aldıkları tedaviye göre karşılaştırıldığında Vareniklin başlanan hastaların diğer hastalara göre sigara bırakma başarısı (%47,6) anlamlı yüksek bulundu (p=0,014). Verilen tedavi ile sigarayı bıraktıktan sonra bırakmayı devam ettirme süreleri arasındaki ilişki ise istatistiksel olarak anlamsızdı. Hastaların verilen tedaviyi kullanma sürelerine bakıldığında NRT tedavisi verilenlerinvidaha yüksek oranda (%34) ilacı kullanmadığı görüldü. Verilen tedaviyi kullanma süreleriyle bırakma durumu arasındaki ilişki incelendiğinde tedaviyi kullanma süresi 1 aydan uzun olan hastaların daha yüksek oranda (%38,4) sigarayı bıraktıkları tespit edildi(p=0,001).Polikliniğimize başvurup sigarayı bırakan 233 hastanın tedavi kullanım süreleri ile sigarayı bırakma devamlılığı arasındaki ilişki incelendiğinde ilaç kullanmayarak sadece motivasyonel görüşmeyle sigarayı bırakanların 6 ay içinde tekrar başlama oranlarının daha düşük olduğu tespit edildi(p=0,01). Telefonla aranma sayıları 3-4 kez ve 4 üzerinde olanların bırakma oranları anlamlı olarak yüksek bulundu(p=0,001). Hastaların bırakma sürecinde kimden destek aldıklarıyla sigara bırakma durumu arasında istatiksel olarak anlamlı fark yokken, aileden destek alanların sigarayı bıraktıktan sonra temiz kalma sürelerinin daha yüksek olduğu görüldü(p=0,035). Düzenli spor ve alkol kullanımı ile sigarayı bırakma durumu arasındaki ilişki incelendiğinde ise farklılık istatistiksel olarak anlamsızdı. Yanında sigara içilmeyen hastaların şu anki sigara içme oranının istatistiksel olarak anlamlı derecede daha az olduğu görüldü (p=0,009).Polikliniğimize başvurduktan sonra tedaviyle sigarayı bırakan 233 hastadan 171'inin tekrar sigaraya başladığı öğrenildi. Bu hastaların en sık stres (%51,8) nedeniyle ve ilk 6 ayda (%66,2) tekrar sigaraya başladığı görüldü. Sigarayı bırakamayan veya bıraktıktan sonra tekrar başlayanlardan 290'ının kendi başına veya destek alarak tekrar sigara bırakma girişiminde bulunduğu tespit edildi.Sigara bırakma ilaçlarının ücretsiz verilmesi, sigara bırakma konusunda profesyonel destek alma oranlarını önemli oranda arttırmıştır. Bırakma ilaçları hakkında daha fazla insan haberdar olmuş, bırakma denemesi yapan kişi sayısı artmıştır. Benzer kampanyaların artması, sigara bırakma denemelerini ve başarılarını da artıracaktı.

The aim of this study was to compare the socio-demographic characteristics of the patients who applied to our outpatient clinic between 2002 and 2018, to examine the factors effective in smoking cessation, and to evaluate the success rates of the treatment methods and the smoking cessation rates in our outpatient clinic.584 patients who were admitted to our outpatient clinic between January 2002 and May 2018 were included in the study. Demographic characteristics, smoking status, Fagerstrom nicotine dependence level and drugs used were recorded. Statistical analysis was performed using SPSS version 23.0 (SPSS-23.0).Of the 584 patients evaluated, 110 (18.8%) were female, 474 (81.2%) were male, 432 (74%) were married and 152 (.26%) were single. The mean age was 35.9 ± 10.47 years. Yaş ortalaması 35,9±10,47 yıldı. 1 week quit rate was 39.9%, 1-3-quit rate was 35.6%, 3-6-quit rate was 27.5%, 6-quit rate was 20.7%, 1-year cessation rate was 17.6% and cessation rate was 10.6%. Gender, age at admission, marital status, number of children, occupational Fagerström nicotine dependence test score and the relationship between smoking start age and smoking cessation status were not significantly different. It was seen that university graduates quit smoking at a higher rate (47.3%) than primary and secondary school graduates (p = 0.047).When the smoking cessation status of the patients were compared according to the treatment they received, the success rate of smoking cessation (47.6%) was significantly higher in patients who started varenicline (p = 0.014). The relationship between the treatment given and the duration of quitting after quitting was statistically insignificant. When the duration of use of the patients was examined, it was seen that those who were given NRT treatment di The relationship between the treatment givenviiiand the duration of quitting after quitting was statistically insignificant.d not use the drug at a higher rate (34%). When the relationship between the duration of use of the given treatment and cessation status was examined, it was found that the patients who had a treatment duration longer than 1 month (38.4%) quit smoking (p = 0.001).When the relationship between the duration of treatment and the continuation of smoking cessation of 233 patients who applied to our outpatient clinic and quit smoking was examined, it was found that those who quit smoking only by motivational interviewing and did not use medication had a lower rate of resumption within 6 months (p = 0.01). Cessation rates were significantly higher in patients with a telephone call number of 3-4 times and above 4 (p = 0.001). While there was no statistically significant difference between the patients who received support during the cessation process and their smoking cessation status, it was seen that the supporters from the family were found to have a longer time to stay clean after quitting smoking (p = 0.035). When the relationship between regular sports and alcohol use and smoking cessation was examined, the difference was not statistically significant. The current smoking rate of non-smoking patients was found to be statistically significantly lower. (p= 0.009).It was learned that 171 of 233 patients who quit smoking with treatment after applying to our outpatient clinic started smoking again. It was seen that these patients started smoking again most frequently due to stress (51.8%) and in the first 6 months (66.2%). It was found that 290 of those who could not quit or resumed after smoking cessation attempted to quit smoking on their own or with support.The free administration of smoking cessation drugs significantly increased the rate of professional support for smoking cessation. More people have been informed about cessation drugs and the number of people who have tried to cessation has increased. Increasing similar campaigns will also increase smoking cessation attempts and success.