Hızlı üst çene genişletmesinin koku fonksiyonuna etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Çalışmamızın amacı hızlı üst çene genişletme (HÜÇG) tedavisinin nazal hava yolu üzerine etkisinin anterior rinomanometri (ARM) ve Nasal Obstruction Symptom Evaluation Scale (NOSE) ile, koku fonksiyonu üzerine etkisinin `Sniffin' Sticks` test ile değerlendirilmesidir.Çalışmamıza, kliniğimize ortodontik tedavi amacıyla başvuran yaşları 12-16 arasında değişen 48 hasta dâhil edilmiştir. HÜÇG tedavisi uygulanması gereken ve burun solunumu yapan 17 hasta B grubunu, hem ağız hem burun solunumu yapan 16 hasta ise A grubunu oluşturmuştur. Kontrol grubuna (K) burun solunumu yapan maksiller darlığı bulunmayan 15 hasta dâhil edilmiştir. Maksiller genişletmede diş-doku destekli splint tarzı bir aparey olan tam kaplı akrilik bonded tipi HÜÇG apareyi kullanılmıştır. HÜÇG tedavisi öncesinde (T0), aktif tedavi bitiminde (T1) ve tedavi bitiminde (T2) ARM ile ölçüm yapılmış, NOSE ve `Sniffin' Sticks` testleri uygulanmıştır. Kontrol grubunda eş zamanlı olarak aynı ölçümler yapılmış, testler uygulanmıştır. Verilerin grup içi karşılaştırılmasında tekrarlı varyans ve Friedman analizleri, Post-hoc Holm-Sidak ve Bonferroni düzeltmeli Wilcoxon testleri; gruplar arası karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi ve Post-hoc Tukey testi kullanılmıştır. Kategorik veriler Fisher Exact testi ile değerlendirilmiştir.Kontrol grubuna ait ARM, NOSE ve `Sniffin' Sticks` verileri incelendiğinde T0, T1 ve T2 zamanlarında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05). A ve B grubuna ait ARM ve NOSE verilerine göre tedavi sonucu nasal dirençte anlamlı bir azalma kaydedilmiştir (p<0,001). A ve B gruplarında `Sniffin' Sticks` değerleri istatistiksel olarak anlamlı bir artış göstermiş olup koku fonksiyonunda iyileşme gözlenmiştir (p<0,001). ARM verileri gruplar arası karşılaştırıldığında A ve B grubundaki bireylerde tedaviyle meydana gelen değişim, K grubundaki bireylerden anlamlı şekilde daha yüksektir (p<0,05). Olfaktör fonksiyon gruplar arası karşılaştırıldığında T2-T1 ve T2-T0 zamanları arasındaki fark, A ve B gruplarında K grubuna göre anlamlı olarak yüksektir (p<0,001).Çalışmamızın sonucunda HÜÇG tedavisi ile hava yolunda iyileşme elde edilmiştir. Nasal solunumun rahatlamasıyla hastaların burun tıkanıklığı semptomlarında azalma ve hayat kalitelerinde artış gözlenmiştir. Nasal tıkanıklığın hafiflemesiyle olfaktör bölgeye ulaşan hava miktarı ve taşınan koku molekülleri artmış; iletim tipi koku bozukluğunun azalmasıyla koku fonksiyonunda iyileşme kaydedilmiştir.Anahtar kelimeler: Burun tıkanıklığı, HÜÇG, Koku fonksiyonu, NOSE, Rinomanometri.

The aim of our study was to evaluate the effect of rapid maxillary expansion (RME) treatment on nasal airway with anterior rhinomanometry (ARM) and Nasal Obstruction Symptom Evaluation Scale (NOSE) and on olfactory function with `Sniffin` Sticks test.Our study consisted 48 patients aged between 12 and 16 years who applied to our clinic for orthodontic treatment. Group B comprised 17 patients that required RME treatment and who were nasal breathers, while group A consisted of 16 patients who also required RME but who were both nasal and oral breathers. 15 patients who did not have transverse maxillary deficiency and who were nasal breathers were included in the control (K) group. In the treatment groups, tooth-tissue-borne full coverage acrylic bonded rapid maxillary expander was used for RME. ARM, NOSE and Sniffin Sticks measurements were performed before RME treatment (T0), at the end of active treatment (T1) and at the end of treatment (T2). The measurements were also performed simultaneously in the control group. Repeated measures ANOVA and Friedman analysis with Post-hoc Holm-Sidak and Bonferroni-corrected Wilcoxon tests were used for the intra-group comparisons while One-way ANOVA and Post-hoc Tukey tests were used for inter-group comparison.No significant difference was observed in the ARM, NOSE and Sniffin Sticks measurements of the control group between T0, T1 and T2 (p> 0.05). Significant decreases in nasal resistances were recorded after treatment in groups A and B, in terms of ARM and NOSE measurements (p<0.001). In treatment groups, `Sniffin` Sticks ` values increased significantly and olfactory function was observed (p <0.001). When ARM measurements were compared between groups, the changes in group A and B were significantly higher than group K (p <0.05). When olfactory function was compared, between groups the increases in group A and B were significantly higher than group K in T2-T1 and T2-T0. As a result of our study, improvement in nasal airway has been achieved with RME treatment. Relief of nasal respiration decreased the symptoms of nasal obstruction and increased quality of life. The amount of air reaching the olfactory region and carried odor molecules increased with the alleviation of nasal congestion. An improvement in the olfactory function was observed with the decrease in the transport-type olfactory disorder.