İran dış politikasında bölgesel güvenliğin rolü: 11 Eylül sonrası İran`ın Afganistan siyaseti

Abstract

Ortadoğu ve Avrasya'nın kesiştiği bir coğrafyada yer alan İran ve Afganistan'ın gerek kültürel gerekse etnik açıdan birbiri ile köklü ilişkiler içinde olduğu aşikârdır. Bu iki devletin 20. yüzyıldaki ilişkilerinin 1980'lere kadar çok fazla gelişmediği, İran İslam Devrimi ve Sovyet İşgali gibi gelişmelerden sonra iki ülke arasındaki etkileşimin arttığını görmek mümkündür. İran ile Afganistan arasındaki ilişkilerin Kopenhag Okulu'nun Bölgesel Güvenlik Kompleksi (BGK) bağlamında ele alındığı bu çalışmamızda, karşılıklı bağımlılığın ne tür bir güvenlik ilişkisini meydana getirdiği üzerinde durulmuştur. Özellikle 11 Eylül öncesi ve sonrası dönemde söz konusu iki ülke arasında ortaya çıkan gelişmelerin Kopenhag Okulu'nun sektörel analizi çerçevesinde, güvenlik alanı üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Bununla birlikte, Tahran-Kabil yakınlaşmasının bölgesel anlamda meydana getirdiği değişiklikler ve bunun bölgesel güvenliğe etkileri üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kopenhag Okulu, Bölgesel Güvenlik Kompleksi, İran, Afganistan, 11 Eylül

Iran and Afghanistan, located at the intersection of Middle East and Eurasia, have had deep cultural and social ties with each other throughout the history. There has been an increased interaction between the two countries in the aftermath of the Iranian Revolution and the Soviet invasion as well. This thesis aims to address relationship between Afghanistan and Iran by employing Regional Security Complex (RSC) of Copenhagen School. Thus the study focuses on what kind of security relationship is occurred due to interdependence between the two states. The effects of emerging security issues in the post September 11 period are also discussed within the framework of Copenhagen School's sectorial analysis. This thesis also focuses on Tehran and Kabul rapprochement and its consequences on regional security. Keywords: Copenhagen School, Regional Security Complex, Iran, Afghanistan, September 11.