Irak Kürtlerinin siyasi ve ekonomik beklentileri: Güç ve siyasal yapı

Abstract

Bu tez çalışması Iraklı Kürtlerin siyasi ve ekonomik beklentileri ile sürdürdükleri statü arayışının dönüşümü üzerinde durmakta ve söz konusu arayışın güç ve uluslararası sistemdeki siyasi yapıyla ilişkisini ele almaktadır. Tarihsel olarak egemenlik arayışında olan Kürtlerin, statü arayışında kendilerini yönetmek amaçlı Birinci Dünya Savaşı'nın ardından başlamak üzere inişli çıkışlı bir eğilim içinde oldukları görülmektedir. Kürtlerin İkinci Dünya Savaşı sonrası ve Soğuk Savaş dönemiyle beraber siyasallaşan, Körfez Savaşları ve Irak'a yönelik müdahalelerle özerk yapılarını de facto kurumsallaştıran ve federe bir yapı ile de jure hale kavuşturan süreçleri irdelenmektedir. Buradan yola çıkılarak uluslararası siyasal yapı ve güç çerçevesinde siyasi ve ekonomik beklentilerini şekillendiren Kürtlerin statü arayışında bağımsızlık elde etme uğraşları iç ve dış faktörlerin etkisi boyutundan incelenmiştir.Bu kapsamda çalışmanın odak noktasını `Irak'ın mevcut durumundan ve uluslararası yapıdan hareketle Irak'ın kuzeyinde bağımsız bir siyasi yapı kurulabilir mi?` sorusunun yanıtı oluşturmakta ve bunun önündeki imkân ve kısıtlar sorgulanmaktadır. Kürtlerin siyasi ve ekonomik beklentilerle sürdürdükleri statü arayışında bağımsızlık uğraşında oldukları, bunun tarihsel bir dönüşümden geçtiği ve her geçen gün güçlenmeleri ile beraber bağımsızlığa yönelik adımlar atacakları öngörülmektedir. Ancak bu arayışın nasıl sonuçlar ortaya çıkaracağı bölgesel ve küresel şartlar ışığında uluslararası siyasal yapıya bağlı olduğu söylenmektedir. Çalışmada uluslararası yapıdaki güç dengesinin etkisinde şekillenen Kürtlerin bağımsızlık hedefli statü arayışı bilimsel perspektifle ele alınırken bu süreçte jeopolitik konum, ekonomi ve enerjinin rolünü değerlendirmek açısından neo-realist perspektifle ekonomi politik gelişmelerin değerlendirilmesi yapılmaktadır.

In this thesis, Iraqi Kurds' political and economic expectations and the transformation of their search for status is considered and the relation of this search to the power and political structure of the international system is evaluated. It is observed that the Kurds, historically in pursuit of sovereignty, have shown shifting tendencies following the First World War towards self-determination. The politicization of Kurds after the Second World War and throughout the Cold War period, the de facto institutionalization of their autonomous structure during the interventions in Iraq in the Gulf Wars, and the de jure actualization of their status through a federal structure is examined. Based on this, the present study examines Kurds' pursuit of independence in their search for status-in the framework of international politics and power-through the dimension of internal and external factors.In this context, the main focus of this study is to answer the question of whether it is possible to establish an independent structure by using the current situation in Iraq and the international sphere, and the opportunities and restrictions facing it are questioned. The study contends that Kurds are after independence through the status search they conduct with political and economic expectations, that this is a historical transformation, and foresees that they will take steps towards independence through the strength they gain day-by-day. However, it is stated that the results of this search will depend on the international political structure in light of regional and global conditions. In the study, while Kurds' search for status with the aim of independence is considered from a scientific perspective, geopolitical location and the roles of economy and energy are also evaluated through a neo-realist perspective that also considers political economy developments.