Irak anayasal gelişim sürecinde kürtler

Abstract

Osmanlı İmparatorluğunun dağılmasından sonra Irak Kürtleri için yeni bir dönem başlamıştır. İngiltere mandası altında başlayarak ırak Kürtleri Anayasal haklar için defalarca isyan etmişlerdir. Bu mücadeleleri sırasında birçok trajedik olay yaşayan Irak Kürtleri, Sevr anlaşmasından başlayarak belli Anayasal hakları elde etmiştir. Bu haklar kazanılırken yaşanan süreç ve içeriği gelecekte yaşanacaklara ayna tutacaktır. Irak Kürtleri Saddam sonrası dönemde Irak'taki belirleyici güç haline gelmişlerdir. Bugün ki Irak'ta yaşanan etnik ve mezhepsel çatışmalarda Kürtlerin nerede durdukları ve nasıl bir politika izleyecekleri önemlidir. Bu tezimizde 1932 deklarasyonundan başlayarak Irak Kürtlerinin ırak hükümetlerinden aldıkları anayasal haklar anlatılırken, kendi aralarındaki çatışma ve bu çatışmalar sonucu yapılan anlaşmalarda aktarılmıştır. İşgal sonrası ırakta yapılan yerel ve genel seçimler analiz edilerek, seçim sonuçlarının çıktıları değerlendirilmiştir.

A new era started for the Iraqi Kurds after the dissolution of the Ottoman Empire. Iraqi Kurds revolted many times demanding constitutional rights starting from the period of the British Protectorate. Iraqi Kurds, who experienced many tragedies during their struggles, obtained a number of constitutional rights starting with the Sevres Treaty. The process and content of these events experienced during this period would serve as a mirror for reflection in the future. Iraqi Kurds became an emerging power in the post-Saddam Iraq. It is important to understand where Iraqi Kurds stood in the wake of the ethnic and religious conflicts experienced in today's Iraq and what kind of policies would adapt about them. This thesis presented the issues relating to constitutional rights obtained by Iraqi Kurds from the Iraqi Governments starting from 1932 Declaration as well the issues relating to the intra-conflicts within the Kurdish groups and the treaties signed as a result of these conflicts. Additionally, the local and general elections carried out during the post-occupation Iraq were analyzed and electoral results were evaluated.