İslam ve feminizm temelimde devrim sonrası İranlı kadınlar

Abstract

Bu tez, 1979 İran Devrimi sonrasında, kadınların toplum ve devlet içerisindeki konumunaodaklanmaktadır. İran'da kadınlar, geleneksel İslami bir toplum yapısı içerisinde, toplumsal cinsiyeteşitsizliğine maruz kalmaktadırlar. İran'da toplumsal cinsiyet eşitliğinin görece sağlandığı tek zamandilimi Pehlevi Hanedanlığı zamanında olmuştur. Pehlevi hanedanlığı sırasında, kadınların toplumiçerisindeki ikincil konumu yükseltilmeye çalışılmış ve bunun sonucunda kadınlara bazı hak veözgürlükler verilmiştir. Eğitim, aile, siyasal ve sosyal alanların çoğunu kapsayan bu haklara, İslam'aaykırı olduğu düşüncesiyle en çok din adamları karşı çıkmıştır. Fakat, 1978-1979 yıllarını kapsayan İslamDevrimi hareketine kadınlar çok büyük destek vermişlerdir. Devrim sırasında Ayetullah Humeyni'ninçağrısı üzerine siyah çarşaflarını giyip yollara dökülen kadınlar, devrimin simgesi olmuşlardır. Kadınlar,devrime büyük destek vermelerine rağmen, devrimden sonra İslami rejim tarafından birçok alandakısıtlanmışlardır. Bu çalışmada İranlı kadınların devrimden sonra kaybettikleri haklar ve devlettarafından toplum içerisindeki belirlenmiş olan rolleri açıklanmıştır. Birçok kadın, devrimden sonrayapılan haksızlıklara kayıtsız kalmamış ve ülkede pek çok direniş hareketi başlamıştır. Bu hareketlerbazen sokaklarda yapılan eylemler olarak , bazense sessiz bireysel eylemler olarak kendilerinigöstermişlerdir. 1990'larda ise İran'da İslami feminizm hareketi doğmuş ve kadınlar İslam'ın anakaynağı olan Kur'an'ı Kerim'i kendileri yorumlamaya başlamıştır. Böylelikle İran'da, İslam'ın eril birtahakküm olarak kadınlar üzerinden gerçekleştirilmek istendiği anlaşılmıştır.İran kadınları hakkında birçok çalışma ve araştırma yapılmıştır. Bu çalışmanın literatüre katkısı ise, İranlıkadınların sonucunda zarar göreceklerini bildikleri bir devrime neden ve hangi amaçla destek verdiklerikonusuna ışık tutmasıdır.Anahtar Kelimeler: İran İslam Devrimi, İranlı kadınlar, Kadın Hareketleri, Ataerki.

This thesis focuses women's position in society and the state, After 1979 Iranian revolution. Womenin Iran, within a traditional Islamic society, have been exposed to gender inequality. The only time that gender equality was achieved was during the Pahlavi dynasty. Over the course of the Pahlavi dynasty,the subordinate position of women in society was tried to be raised. As a result, women were granted certain rights and freedoms. These rights, covering most of the areas such as education, social, thepolitical and the family, were most opposed by clergy with the idea that it was against Islam. However, women gave great support to the Islamic revolution movement which covers 1978-1979 period. Duringthe revolution, upon the call of Ayatollah Khomeini, women wearing black sheets and taking to thestreets have become the symbol of the revolution. Although women supported the revolution highly,after the revolution, they were restricted in many areas by the Islamic regime.In this study, the rights lost by Iranian women after the revolution and their roles in society determinedby the State are explained. Many women were not indifferent to the injustices inflicted on them afterthe revolution and many rebellions started. These movements sometimes manifested themselves asactions on the street and sometimes as silent individual actions. In 1990s, the movement of Islamicfeminism in Iran was born and women began to interpret the Quran, the main source of Islam, bythemselves. Thus, it was understood that Islam was intended to be realized through woman as amasculine domination in Iran.Many researches and studies have been done on Iranian women. The contribution of this study to theliterature is to shed light on the cause and purpose of a revolution that Iranian women knew theywould suffer as a result.Key words: Iran Islamic Revolution, Iranian Women, Women's Movements, Patriarchy.