Diyarbakır folkloru ve kültürü tarihçisi Şevket Beysanoğlu`nun Ziya Gökalp literatürüne katkısı

Abstract

ÖZETDiyarbakır folkloru ve kültürü tarihçisi olarak tanıdığımız Şevket Beysanoğlu hayatını Diyarbakır'ı her yönüyle tanıtmaya vakfetmiş bir şahsiyettir. Henüz lise öğ-rencisiyken Diyarbakır Halkevi'nin çalışmalarına katılmıştır. 1938'den itibaren Diyar-bakır Halkevi'nin yayın organı Karacadağ Dergisi'nde yazıları yayınlanmaya başlamıştır. Beysanoğlu'nun bu ilk çalışmaları, onu halkın kültürünü yakından izlemeye, birinci kaynaktan veri almaya ve aktarmaya götürmüştür. Beysanoğlu, bir âlim olan babasından devraldığı tezkire geleneğini, döneminin ihtiyaç ve imkânlarına göre geliştirerek folklorik unsurları kaleme alarak sürdürmüştür. Diyarbakır'la ve Diyarbakır'da yetişen şahsiyetlerle ilgili çok sayıda makale ve kitap yayınlamıştır. Beysanoğlu, bir taraftan dernekler kurup Diyarbakır'ı tanıtmak için çaba sarf etmiş diğer taraftan da Ziya Gökalp ve eserlerinin layıkıyla tanınması için azimle çalış-mıştır. 1956'dan itibaren Diyarbakır'ı Tanıtma Derneği bünyesinde Kara-Amid dergisini çıkartarak Ziya Gökalp'in tanıtılması konusunda üstün gayretler göstermiştir. Ziya Gökalp'in evini müze yapma ve külliyatını yayınlamak hedefinde olmuştur. 1974'ten itibaren Ziya Gökalp Derneği'ni kurarak, Ziya Gökalp Dergisini çıkar-tarak Gökalp'in eserlerini bir külliyat olarak basmak için resmi makamları harekete ge-çirmeye çalışmıştır. Doğum ve ölüm yıldönümlerinde anma programları düzenlemiştir. 23 Mart 1976 tarihinde başlamak ve 23 Mart 1977 günü sona ermek üzere bu yılı Ziya Gökalp Yılı olarak ilan edilmesini ve etkinlikler düzenlenmesini sağlamıştır. Ziya Gö-kalp'in kitaplarını yayınlama komisyonlarında yer almış, komisyonca basılamayan eserleri kendi imkânlarıyla bastırmış son derece üretken bir şahsiyettir.Beysanoğlu, Türk sosyolojisi ve Türk folkloruna ilişkin yaptığı çalışmalarda öncü olmakla kalmamış aynı zamanda klasikleşmiş bir isimdir. Ziya Gökalp'in külliyatına dair eserlerinin basılmadığı uzun sessizlik yıllarından sonra Şevket Beysanoğlu'nun çabaları hem ilktir hem de klasikleşmiştir.Anahtar Kelimeler: Şevket Beysanoğlu, Diyarbakır Halkevi, Diyarbakır Folk-loru, Ziya Gökalp, Ziya Gökalp Derneği

ABSTRACTŞevket Beysanoğlu, known as 'Diyarbakır folklore and culture historian' is a fi-gure that dedicated his life to identify Diyarbakır in every way. He attended to the stu-dies at Diyarbakır Halkevi while studying at highschool. His articles published in the Karacadağ Dergisi, a broadcast of Diyarbakır Halkevi, since 1938. These first studies of Beysanoğlu lead him to observe people's culture closely, receive and transfer his fin-dings from the main source. Beysanoğlu took upon the 'tezkire' tradition of his father, with evolving it in his time's needs and possibilities. Beysanoğlu worked with perseverance in behalf of Ziya Gökalp and his works. As from 1956 he published the Kara-Amid magazine within the Diyarbakır'ı Tanıtma Derneği. He aimed to turn Ziya Gökalp's home to a museum and to publish his corpus.Beysanoğlu formed the Ziya Gökalp Association, published the Ziya Gökalp magazine in order to set the officials in motion. He also organized commemorate cere-monies on Gökalp's birthdays and death anniversaries. Beysanoğlu managed the year starting from March 23th 1976 and ending on March 23th 1977 to be announced as 'Zi-ya Gökalp Year' and provided some events. Beysanoğlu took part in commissions which published Gökalp's books. He was such a productive figure that he published the works that cannot be published by the commission, with his own possibilities. Beysanoğlu is an appellation that not just a pioneer with his works on Turkish sociology and folklore, but also became a classic for what he did to publish Ziya Gö-kalp's corpus. Key words: Şevket Beysanoğlu, Diyarbakır Halkevi, Diyarbakır Folkloru, Ziya Gökalp, Ziya Gökalp Derneği.