Erişilebilirlik kavramı ve erişilebilirliğin mevzuatlar açısından değerlendirilmesi

Abstract

Geçmişten günümüze doğru bir okuma insan odaklı ya da kullanıcı odaklı planlama ve tasarım yaklaşımlarının yakın zamanlara kadar tasarımcıların gündeminde olmadığını göstermektedir. İnsan odaklı tartışmaların değer kazandığı günümüzde insanlara, özellikle de kapsayıcı olmayan tasarımlar nedeniyle engellenen insanlara verilen önem çağdaşlık göstergelerinden biri olarak kabul edilmekte, gündelik yaşama bağımsız ve herkesle birlikte tam katılım devletlerin yasal düzenlemeleriyle garanti altına alınmaktadır. Günümüzde yaşanabilir kentler için çağdaş ulaşım planlamasının ve yaşama bağımsız olarak tam katılımın temel koşulu olan erişilebilirlik, insan hakları yazınında gündemin özel temalarından biri haline gelmiştir. Bu durum, insanın haklarını kullanabilmesinin bir aracı olmasının yanı sıra özgür kıldığı insana hayatı bağımsız yaşama olanağı sunmasından dolayı erişilebilirlik temel bir hak olarak nitelenmiştir. Bu çalışma, etkileşimde oldukları çevre erişilebilir olduğu sürece yaşam kalitesi artacak olan insanların mekânsal erişilebilirliğini mevzuat üzerinden değerlendirmekte, mevzuatın yasal dokümanları arasındaki çelişkileri ortaya koymakta, mevzuatta uyulması zorunlu olarak nitelenen TS 9111 `Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Bireyler için Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri` başlıklı standart ile ona atıf yapan yasal dokümanlar arasındaki ilişkiyi analiz etmekte, tartışmakta ve değerlendirmektedir.

A reading from the past to the present shows that people-oriented or user-oriented planning and design approaches have not been on the agenda of designers until recently. In today's world where people-oriented discussions are gaining importance, the importance given to people, especially people blocked by non-inclusive designs, is accepted as one of the indicators of modernity and independent and full participation of people in daily life is guaranteed by the legal regulations of the states. Accessibility the basic condition of contemporary transportation planning and independent participation in life for livable cities has become one of the special themes of human rights literature. Accessibility has been described as a fundamental right, since it is a means of exercising human rights as well as providing the freedom to live life independently. This study evaluates the spatial accessibility of people whose quality of life will increase as long as the environment in which they interact is accessible through legislation. In addition, it sets out the contradictions between the legal documents of the legislation, analyzes, discusses and evaluates the relationship between the standard titled TS 9111 `Accessibility in Buildings for People with Disabilities` and the legal documents referring to it.