Nehcü`l-Feradis`te söz yapımı

Abstract

144 ÖZET Yapmış olduğumuz bu çalışmanın giriş bölümünde Harezm Türkçesi ve dönemini karakterize eden Nehcü'l-Feradis adlı eser hakkında genel bilgiler verilmiştir. Giriş bölümünün ardından, çalışmanın özünü oluşturan yapım eklerine ilişkin kısım, addan ad, addan fiil, fiilden ad ve fiilden fiil olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Nehcü'l-Feradis'te yer alan her yapım eki için, belli başla kaynaklara dayanılarak, Eski Türkçe'den beri, tarihsel süreçte, gerek kullanım, gerekse geçirmiş oldukları fonetik değişikliklerle ilgili bilgiler verilmiştir. Ardından, ekin Nehcüİ-Feradis'teki kullanımı ve ne tür sözcükler türettiği, işlevsel açıdan belirlenmiştir. Metnimizde 26 addan ad, 12 addan fiil, 19 fiilden ad, 2 mastar, 1 1 partisip, 9 gerundium eki ile 15 fiilden fiil yapma eki belirlenmiştir. Metinde belirleyebildiğimiz birleşik sözcük sayısı yedidir. Metinde, Oğuz Türkçesinin eklere yansıyan özellikleri de belirlenmiştir; d > y değişiminden kaynaklanan +ad / +ay ve `g` ünsüzünün düşmesinden ortaya çıkan -lig > -lu biçimlen gibi. Aynı şekilde Kıpçakça ve daha sonraki dönem olan Çağataycaya özgü biçimler üzerinde de durulmuştur. `Sonuç` bölümünde ise, Nehcü'l-Feradis'te yer alan yapım eklerine ilişkin varılan yargılar bir araya getirilmiştir.

145 ABSTRACT WORD BUILDING IN NEHCÜ'L-FERADİS In the introductory part of this study Nehcü'l-Feradis, who characterizes the Harezm Turkish period and Harezm Turkish, has been outlined. After the introduction, the part about `derivational suffixes` which is the core at this study will cavers suffixes derived noun from noun, noun from verb. Verb from noun and noun from verb. In this part, both the usage and phonetic differentiation of every derivational suffix in Nehcü'l-Feradis work has been covered by refering to main sources in its historical proces since Old Turkish. Next, the usage of the suffix in Nehcü'l-Feradis and what kind of words they buil they build have been functionally identified. In our work, there are 26 nouns from nouns, 12 verbs from nouns, 19 nouns from verbs, 2 infinitives, 11 participles, 9 gerunds suffixes. And in the work, 7 compound words have been identified. In our passage, the characteristics of ` Oğuz Turkish ` on those suffixes have been identified, such as +ad / +ay due to differentiation of d>y and -hg>-lu and the elimination of the consonant. Furthermore, `Kıpçakça` and `Çağatayca`, in the later period, and their formations have been defined as well. In the conclusion, different results about the usage of derivational suffixes in Nehcü'l-Feradis have been gathered.