A study on nouns and nominal projections in Turkish

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Türkçe'deki adsıl yansımalar Belirten Öbeği (BÖ) Denencesi ile İlkeler ve Değiştirgenler Kuramı çerçevesinde ele alınmakta ve çözümlenmektedir. Birinci bölüm çalışmanın kuramsal çerçevesini ve üretici dilbilgisinin sorunlarını sunmaktadır. Bu bölümde İlkeler ve Değiştirgenler Kuramı'nın gösterim düzeyleri ve bölmeleri (alt kuramları) ele alınmaktadır. Bölüm I, X-bar Kuramı olarak adlandırılan özel bir alt kuramı da ayrıntılı olarak inceler çünkü çalışma boyunca kullanılan temel gösterim X-bar Kuramı'nca tanımlanmaktadır. İlk bölüm adsıl öğelerin aslında tümce yapısının gösteriminde kullanılan Ç (Çekim) benzeri işlevsel bir ulamın öbek yansıması olduğunu vurgulayan BÖ Kuramı aracılığıyla bunların farklı bir biçimde çözümlenmesi önerisi ile sonlandırılm aktadır. U (Uyum) ile birlikte, işlevsel baş B tümce içinde eylem üyesi olarak kullanılabilecek göndergesel ifadeleri (G-ifadeleri) üretmek için kendi öbek ulamlarını yansıtır. Bölüm II sözcüksel bir birim olarak adın sözdizimsel, anlambilimsel, ve biçimbilimsel özelliklerini tartışır. Bu bölümdeki ana konular adlar üzerindeki çoğul ekinin rolü ve işlevi ile dilbilgisel cinstir. Bölüm H'de sözcüksel bir birim olan 'ad' eylem üyesi konumunda bulunabilme yetisine göre işlevsel bir ulam olan B'nin en üst öbek yansıması olarak verilmiştir.172 Bölüm III bir ad öbeği içerisinde niteleyici olarak işlev görebilecek mümkün olan tüm öğeleri listeler ve bu dizilimlere uygun Öbek Gösterimleri vermeye çalışır. Bu bölümde ele alınan ana konulardan biri de Türkçe'de 'gerçek' belirsiz tanımlığm (bir 'a/ an') varlığı üzerine yapılan tartışmadır. Bunun nedeni belirsiz tammlık bir'in yerinin BÖ Denencesi'nde öne sürülen adsıl öğelerin genel Öbek Gösterimleri ile uyum içinde olmamasıdır. İlgili kısımda, belirsiz tanımlık bir Türkçe'nin dilbilgisi sistemi tarafından zaman zaman tammlık olarak da kullanılabilen bir niceleyici gibi görülmektedir. III. Bölüm ad öbeği içerisinde niteleyen olarak görev yapabilen öğelerin temel dizilişleri ile sona ermektedir. Son bölüm ise Türkçe'deki adsıl bileşikleri, adlaştırmaları ve adsıl öğelerin dış dağılımlarını çalışır. İlk olarak adsıl belişikler BÖ Denencesi bağlamında incelenir ve bunlara B ve U öğelerinin yansımaları olarak birbirleriyle tutarlı Öbek Gösterimleri önerilir. Daha sonra bunlar BÖ'ler olarak yeniden sınıflandırılmaktadırlar. Ek olarak, IV. Bölüm adlaştırmaları farklı adlaştırma ekleri ile birlikte mümkün olduğunca çok örnek vererek ele alır. Sonuç bölümünde adsıl öğeleri işlevsel ulamlar olan B ve U'nun öbek yansımaları olarak gören bakış açısı vurgulanır. Çalışma adsıl öğeleri çözümlerken bazı kuram-içi kaygıları ön plana almış olsa da pek çok adsıl yansıma kendi iç yapılarını gösteren uygun Öbek Gösterimleri ile birlikte BÖ'ler olarak sunulabilirler.

SUMMARY In this study, nominal projections in Turkish are reviewed and analyzed in terms of DP Hypothesis within the framework of the Principles and Parameters Theory. The first chapter presents the theoretical framework of the study and the problems of generative tradition. In this part, levels of representation and modules (subtheories) of the Principles and Parameters Theory are introduced. Chapter I also examines a particular module, called X-bar Theory, in detail since the basic notation which is adopted throughout the study is defined by the X-bar Theory. The first chapter concludes with a proposition for a distinct analysis of nominal expressions in terms of DP Hypothesis which stresses that nominal elements are actually the phrasal projections of a functional category which is similar to I (Inflection) in the representation of sentences. Together with Agr (Agreement), the functional head D projects its phrasal categories in order to produce referential expressions (R-expressions) that can function as arguments in sentences. Chapter II discusses with the syntactic, semantic, and morhpological characteristics of noun as a lexical unit. The main issues in this chapter are the discussions on the role and function of a plural marking on nouns and the grammatical gender. In Chapter II, the lexical category 'noun' is represented as the maximal projection of a functional category D due to its capacity to occupy an argument position.174 Chapter III lists all possible elements that can function as a modifier in a noun phrase. It also tries to assign appropriate Phrase Markers to these combinations. One of the major issues discussed in this chapter is the discussion on the existence of a 'true' indefinite article (bir 'a/ an') in Turkish since the place of the indefinite article bir is not in harmony with the general phrasal representation of nominal elements in terms of DP Hypothesis. In the related section, the indefinite article is considered as a quantifier-like modifier which can also be employed as an article by the grammatical system of Turkish. Chapter III concludes with unmarked order of the elements that can function as a modifier in a noun phrase. The last chapter studies nominal compounds, sentential nominalizations, and the external distribution of nominal elements in Turkish. Firstly, the nominal compounds are investigated in terms of DP Hypothesis and are assigned consistent Phrase Markers as the projections of D and Agr. Later they are recategorized as DPs with distinct internal organizations. Moreover, the fourth chapter reviews sentential nominalizations by providing as many examples as possible with distinct nominalization suffixes. In the Conclusion, the standpoint that regards nominal elements as the phrasal projections of functional categories D and Agr is emphasized. Even though there are some theory-internal considerations when the study analyzes nominal elements, most nominal projections can be represented as DPs with appropriate Phrase Markers displaying their internal structures.