Salih Zeki Aktay hayatı, eserlerive edebi kişiliği

Abstract

Çalışmamızda, edebiyatımızda kendine özgü bir söyleyiş tarzı, duygusu, malzemesi kısaca kendine özgü dünyası olan Salih Zeki'nin 'biyografisi'ni sunmayı amaçladık. Salih Zeki Rönesans'tan bu yana Batı edebiyatı sanatçılarının ilham kaynağı olan Eski Yunan Sanatf na edebiyatımızda gerçek anlamda gönül veren tek sanatçıdır. Bu sanatın özünü oluşturan `hümanizm` anlayışını Türk edebiyatında egemen kılmak için eserler kaleme alınıştır. Lise öğreniminden sonra formal eğitim görmeyen Salih Zeki, edebiyatımızda kendi kendini yetiştiren ender sanatçılardan bindir. Yayımlanan dokuz şiir kitabı, iki oyunu, iki öykü kitabı çalışmamızda `Birinci Bölüm` başlığı altında incelenmiştir. Eserler edebî metinlerin incelenmesinde klasikleşmiş bir yöntemle - biçim ve tema - çözümlenmiştir. `İkinci Bölüm` de Salih Zeki'nin süreli yayınlarda kalan yazılarının, çevirilerinin ve özgün çalışmalarının tanıtımı yapılmıştır. `Sonuç`ta çalışmamızın ışığında Salih Zeki'nin edebî kişiliği ve Türk edebiyatındaki yeri verilmiştir. Özet olarak Salih Zeki hakkında şunları söylemek mümkündür: Yaşadığı çile dolu hayata karşın, insanî özü ve varlığıyla çevresini oluşturan dünya arasında eserleriyle bir köprü kurmuş, onlarla bütünleşmiştir. Bu nedenle dünya nimetleri ve insanın bu dünya içindeki varlığı, onun eserlerinin yetkinliği için bir tehlike oluşturma görünümünden sıyrılır; aksine Salih Zeki'nin kendini tam olarak gerçekleştirmesine elverişli bir ortam niteliğine dönüşürler. Bu yönüyle eserleri, salt bireysel duygulanımlara koşul oluşturmaktan öte, toplumun bir hücresi olan insanın bütün ayırıcı nitelikleriyle mitoslardan, paganist çağlardan başlayarak- sunulmasını sağlayan temel ortamı yaratmak gibi yeni bir anlam kazanır.

In our study, we aimed to put forward of Salih ZEKİ's biography who have characteristics saying, emotions and briefly have characteristics world. Salih ZEKİ affectionated to Old Greek Arts that sources of inspiration of west literature artist since Renaissance. He wrote works in order to dominate to `humanistic` understanding that have the very essence of Arts to Turkish literature. Salih ZEKİ, who had not any formal education after high school; he is rare artist who trained herself in our literature. Nine poem books, two play books and two tale books were investigated under `First Crapter`. Works were analysed with a method -style and theme- which have had classical method that investigation on literature texts. In second chapter, it were introduced Salih ZEKİ's articles, translations and original works left behind from periodicals. In summary, it is possible to say that things about Salih ZEKİ: In spite of his suffering life, he bridged with between his humanistic care and essence and his environmental /vorld and he integrated all of them. For that reason, world benefactions and the essence of humanities in that world do not seem to be risk for his works perfection's; contrary, it is transformed to a suitable environment for Salih ZEKİ's self-actualisation. His works with that side, not only be base for individual emotions, they gain a new meaning to create basic environmental conditions for humans' distinctive characteristics-myts, beginnings paganists age.