Frankfurt okulunda birey ve toplum

Abstract

67 ÖZET Bu çalışmada Frankfurt Okulu düşünürleri tarafından 20.yy. da insanın içinde bulunduğu durum değerlendirilmiştir. Sonuçlar hiç de iç açıcı değildir. İnsan; 1. `İlerleme`, `çağdaşlaşma` adına sınır tanımaz bir yapı içerisindedir. 2. `Egemen olma` hırsı ile bütünleşmiştir. 3. Özellikle Pozitivizme tapınır hale gelmiştir. 4. Hırslarım (egemen olmayı) tüm insanlara ve doğaya insafsızca uygulamaktadır. 5. Ortaçağ mitleriyle `tutulmuş` (kuşatılmış) olan aklını Aydınlanma Felsefesiyle özgürleştirecekti; fakat akıl 20.yy da tekrar tutuldu, bu dönemde de teknolojik ve bilimsel mitlerle esir alındı. 6. Ekolojik bir yaşam tarzı oluşturamazsa dünyanın ve insanlığın geleceği tehlikededir. 7. `Eleştirel Teori` ya da benzer teorilerle kendini sorgulamalı hatta `İkinci Aydınlanma` dönemi başlatılmalıdır. 20.yy. gelecek kuşaklarca `suçlu`, `kirli`, `lekeli` bir çağ olarak anılacaktır. İnsan ve doğaya ilişkin `sorumluluk bilinci` içinde yeni bir ahlak anlayışı yaratılmalıdır. İnsan ömrü uzadıkça onu değerlendirme zamanı kısalmakta, zaman daha hızlı geçmektedir. İletişim teknolojileri ilerledikçe insanın etik gelişiminde bir gerileme olmaktadır. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerle ahlak alanındaki gelişmelerin koşut olmadıklarını görüyoruz. Düşünmeyi en üst ve etkin düzeye çıkarabilmek için usu yine68 usla eleştirerek özgür bir düşünme ortamı yaratılmalıdır. Bunun için de felsefeye dönülmelidir. Bilim ve teknolojiyle donatılmış uygarlıktan etik ve estetik değerle yoğrulmuş `sorumlu dünya yurttaşı`na yönelmemiz gerekmektedir.

69 SUMMARY In this study the situation of humans in the 20th century is examined by the philosophers of the Frankfurt of School. The results are not appealing: Human; 1. Is out of his/her limits in the name of `modernism` or `development`. 2. Is unified with a desire to `dominate`. 3. Has became to worship positivist science. 4. Dominates people and nature cruelly. 5. Was going to free his besieged mind by Middle Age mythos with Enlightment philosophy but mind (reason) was besieged again in 20th century by the mythos of science and technology. 6. If cannot find an ecological life style, the future of humans and world is in danger. 7. Should question himself/herself with `Critical Theory` or similar theories and even `second era of Englightment` should start. 20th century will be known as `dirty`, `offending` era by the coming generations. As the human life longes, the time evalmate the life seems to shorten; progresses, human's ethical development regresses. Scientific and technological developments and ethical development don't go together. In order to bring thought to highest and perfect condition, an environment that facilitates free thought should be created by criticizing reason with reason. We should turn to a `responsible world citizen` who has ethical and esthetic values from science and technology civilization.,fWta»