Denetim yönetimi Türkiye`de yönetsel denetimin yapısı ve işleyişi

Abstract

274 ÖZET DENETİM YÖNETİMİ TÜRKİYE'DE YÖNETSEL DENETİMİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ Yönetim kavramı kısaca iki ya da daha çok kişinin bir amacı gerçekleştirmek için işbirliği etmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Bir yönetim işlevi olan ve yönetimin ayrılmaz bir parçası olarak yönetim kavramının içerisinde her zaman gizil bir güç olarak bulunun denetim işlevi ise; örgütçe benimsenen amaçların ya da üstlenilen görevlerin eksiksiz, verimli ve zamanında gerçekleşip gerçekleşmediğinin hiyerarşi içinde ve yaptırımlı biçimde izlenmesi biçiminde tanımlanmaktadır. Kamu yönetimi ise, devletin amaçlarını gerçekleştirecek biçimde insanların ve araç gerecin örgütlenmesi ve yönetimidir. Toplum yaşamı açısından kamu yönetiminin uyumlu ve sağlıklı çalışması gereklidir. Bu nedenle, kamu yönetiminin denetlenmesi hem devletin geleceği hem de kamu yaran, kamu sağlığı ve kamu güvenliği açısından yaşamsal önem taşır. Denetim kavramı uygulamada, revizyon ve kontrol kavramlarıyla karşılaştırılmaktadır. Revizyon, sürdürülmekte olan bir çalışmanın yeni gelişmeler karşısında yeniden gözden geçirilmesi ve yeniliklere uyulmasıdır. Kontrol ise, yürütülmekte olan işin, yapılma anında izlenmesidir. Denetimin bunlardan farkı yönetsel işlemler tamamlandıktan sonra yapılan bir işlem olmasıdır. Birden fazla insanın bulunduğu her yerde yönetim vardır. Yönetimin ortaya çıktığı her yerde ise denetim mevcuttur. Dolayısıyla yönetimin ve buna bağlı olarak yönetsel denetimin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Kamu yönetimi çeşitli biçimlerde denetlenebilmektedir. Bu denetimin yapılış biçimine göre, yasama denetimi, yargı denetimi, kamuoyu denetimi ve yönetsel denetim türlerine ayrılmaktadır. Ve bu konu başlıkları altında incelenmektedir. Yasama denetimi, yasama organının yürütme organını denetleme yetkisi ve bu yetkiyi kullanma yolları biçiminde tanımlanır.275 Yargı denetimi, yönetimin her türlü eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tabi olması demektir. Yönetimin yargısal denetimi, hukuk devleti ilkesinin temel ölçütlerinden birisidir. Kamuoyu denetimi, kamu yönetiminin kamuoyu tarafından denetlenmesidir. Gelişmiş ülkelerde en yaygın kamu yönetimi denetim aracıdır. Kamuoyu denetiminin etkili bir biçimde yapılabilmesi için özgür ve bağımsız bir kamuoyunun oluşmasına olanak sağlayabilecek toplumsal gelişmişlik düzeyinin bulunması gerekir. Yönetsel denetim, örgütün planlanan ve saptanan amaçlara ulaşıp ulaşmadığının, ne ölçüde ulaşabildiğinin, aksayan yönlerinin, noksanlıklarının ve hatalarının bulunup bulunmadığının belirlenmesi amacıyla zaman zaman personel ve malzeme dahil örgütün tüm eylem ve işlemlerinin kontrol edilmesi biçiminde tanımlanmaktadır. Türk kamu yönetiminde, kamu kuruluşlarının denetimi hizmetlerinin örgütlendirilmesinde herhangi bir ölçüt bulunmamaktadır. Denetim birimleri, kuruluşun baş yöneticisi olan bakan ya da genel müdüre bağlı olarak yürütülmektedir. 128 Adet yönetsel denetim birimi mevcuttur. Bunların büyük bir bölümü iç denetim yapmaktadır. Çok geniş ve karmaşık bir mevzuatı bulunan denetim kurulları görevin gerektirdiği dinamizme sahip değildir. Bunun en önemli nedeni mevzuattır. Mevcut denetim elemanı sayısı denetlenen birimlerin fazlalığı ve yürüttükleri iş ve işlemlerin yoğunluğu karşısında yetersiz kalmaktadır. Devlet Denetleme Kurulu, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Başbakanlık Teftiş Kurulu, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu ve Maliye Teftiş Kurulu hem iç ve hem de dış denetim yapan önde gelen denetim kurullarıdır. Türk denetim dizgesinin en önemli noksanlığı olarak performans denetimi yapacak mevzuata sahip bulunmaması gösterilmektedir. Yönetsel denetim dizgesinin geliştirilmesi amacıyla ilgili kuruluşlarca olumlu çalışmalar yürütülmektedir. Yolsuzlukların yaygın olması nedeniyle bu konu güncelliğini sürdürmektedir.

276 SUMMARY INSPECTIONAL PUBLIC ADMINISTRATION THE STRUCTURE OF THE TURKISH ADMINISTRATIVE INSPECTION AND HOW IT WORKS The Administration concept is briefly defined as the course of co-operation which is achieved to realise the target aimed by one or more than one individuals. The inspection, which is a part of administration, is also an administrative function consisting of a secrete power. So, it is defined as an obligatory observation to see the duties resumed by the web whether applied accurately in successive liabilities or not. On the other hand, public administration defines the targets of the state for organisation of the officials and equipment. Therefore; the public administration should work in an accurate and harmonious way for the life of the society. The inspection of the public administration is vital for the future of the state and the benefits and security of the society. Revision is to scrutinise any operation being carried out and to be orientated them to the new advents and renovations. As to control, it is just only to follow the applications of the operations. Whereas, the inspection is different from control. Because it is a process which is done after all administrative procedures. The emergence of administrative inspection, which emerged with the administration in the same time, is as old as the history of mankind. Public administration is considered as constitutional inspection, forensic inspection, commonwealth inspection, governmental inspection.277 The constitutional inspection is defined as the authorisation over the authorised component. The forensic inspection means all the administrative operations should be subject to the judicial inspection. This is the most important element in a constitutional state. Administrative inspection is defined as the right of observing the operations applied by the organisation in adequate ways to see whether the targets are achieved as might be planned and whether there are any missing elements or hindrance making the operations go on slowly. There has been not been any standard in organising a web to inspect the services given by the public institutions in Turkish public administration. That means that the institutions always depend on the political power. There are one hundred and twenty eight (128) departments carrying out the administrative inspections. Most of them are busy with internal inspections with a complicated and inflated regulations. The present inspection staff, is still not enough to study all the institutions accurately. On the other hand, The State Inspection Board, The Presidential Supreme Inspection Board, The Presidential Inspection Board, The Ministry of Interior Affairs Inspection Board and The Ministry of Finance Inspection Board are the institutions undertaking the inner or outer inspections. The most significant thing missing in Turkish inspection system is that there is not a definite inspection indicating performance. So, this vital inspection sort should be taken into consideration as soon as possible.