L. Wittgenstein`ın dil felsefesinde anlamın kullanım bağlamında açıklanma denemesi

Abstract

L. Wittgenstein' in görüşleri birinci dönem ve ikinci dönem olmak üzere ikiye ayrılır, ilk dönem görüşlerinin ele alındığı temel yapıtı, TLP (1922) `Tractatus Logico- Philosophicus`dur. Bu dönemde dil-dünya ilişkisi üzerinde durulmuş, resim kuramı geliştirilmiştir. Wittgenstein bu kitapta dilin, dünyanın mantıksal yapı taşlarını ortaya koymuş ve dilin sınırlarını belirleyerek, üzerine konuşulamayan şeylerde susmak gerektiğini vurgulamıştır. Varolan cümle, resimdir. Dille dünyanın mantıksal yapısı birebirdir. Anlam da dilin dünyayı resmetme şekli olarak ele alınmıştır. TLP, mantıkçı pozitivizmin anahtar kitabı olmuştur. Wittgenstein' m ikinci dönemdeki görüşlerinin toplandığı kitap, PI (1953) `Philosophical Investigations`dır. Burada Wittgenstein, dilin sosyal yönünü de ele alır ve dili oyuna benzetir. Dil ile dilin örüldüğü eylemlerden oluşan bütüne `dil-oyunları` adını vermiştir. Dil oyunlarının ortak bir özelliği yoktur, fakat Wittgenstein' in `aile benzerlikleri` olarak adlandırdığı bazı benzer özelliklere sahiptirler. Wittgenstein ilkel dili, usta-çırak ilişkisiyle anlatmıştır. Dil, bir iletişim bağlamında ortaya çıkmaktadır. Böylece, anlamın kullanım bağlamında oluştuğu düşüncesi bu döneme hakim olmuştur. `Dil oyunları`, `dil kullanımı`, `uzlaşım` gibi kavramlar anlam anlayışında öne çıkmıştır. TLP'deki ideal dil anlayışının yerini, PIda günlük dil almıştır. Bu dönemdeki görüşleriyle de Wittgenstein Oxford'un analitik filozofları üzerinde büyük etki uyandırmıştır. Resim benzetmesinden geçiş, iki dönem arasındaki en temel farktır. Fakat her iki dönemde de ele alman konu, dilin insan için ne anlam ifade ettiğidir. Her iki dönemin felsefe anlayışı da aynıdır, sadece ele alınış tarzları farklıdır.

Philosophy of Ludwig Wittgenstein is distinguished as 1st Period and 2nd Period. TLP `Tractatus Logico-Philosophicus` (1922) is the main book in which his 1st period notions are explicated. During that period he dwelled upon the relation between the language and world, and improved the picture theory. İn TLP, Wittgenstein put the logical cornerstones of the language and the world and emphasised that one shall not talk about the things that can not be talked about, by determining the borders of the language. A sentence existing is a picture. The logical structure of the world and language are united. Meaning was understood had as the way of describing the world. TLP is also the key book of logical positivism. PI `Philosophical Investigations` (1953) is the book that Wittgenstein had collected his notions of the 2n period. In that book Wittgenstein deals with the social aspects of the language, and stated that language is like a game. He called language and that whole constructed through the language and the actions the `language-games`. The language games have no common characteristics, but they have similar characteristicts that Wittgenstein had called as `family resemblances`. Wittgenstein had explained the primitive language with the relation between the master and the apprentice. The language appears within the context of a communication. Thus, the notion suggesting that the meaning appears within the context of usage dominated this period. Concepts, such as; `language games`, `usage of the language`, and `compromising` became popular in the understanding of the meaning. The `everyday language` in PI takes the place of the `ideal92 language` in TLP. Wittgenstein, by his notions at that period, had a great influence on the analytic philosophers of Oxford. The transition in the simile of picture, is the main difference between two periods. But the subject assumed at in both periods is the meaning of the language for the mankind. Although the philosophical understandngs of the both periods are the same, only the styles are different.