Yakınsama hipotezi: Türkiye örneği

Abstract

Bölgeler arası gelismislik farklılıklarının ortadan kaldırılması gelismepolitikalarının en temel ve en çok zikredilen amaçlarından biridir. Son on yılda, büyüme ilebirlikte bölgeler arası gelir farklılıklarının azalacagı hipotezini test eden genis bir ampirikliteratür olusmustur. Çalısmalarda kullanılan büyüme modeline baglı olarak, kisi basınagelir veya emek üretkenliginde yakınsama veya ıraksama öngörülebilmektedir. Buçalısmada, Neoklasik büyüme modeli çerçevesinde bölgeler arası gelismislikfarklılıklarının ne yönde degistigi arastırılmaya çalısılmıstır. Neoklasik büyüme modelinegöre, sermaye birikimiyle birlikte sermayenin marjinal getirisi azalır. Böylece, daha düsüksermaye birikimine sahip olan görece düsük gelirli bölge daha hızlı büyümekte ve geliriyüksek olan bölgenin gelir düzeyine yakınsamaktadır.Yakınsama hipotezi, incelenen bölgeler arası yapısal farklılıklar gözetilmeden(kosulsuz yakınsama) ve incelenen bölgeler arasındaki yapısal farklılıklar dikkate alınarak(kosullu yakınsama) baglamında test edilmeye çalısılmıstır. Ayrıca, Sigma yakınsamasınailiskin bulgulara da yer verilmistir. Türkiye'de 67 ilden olusan örneklem, gelir sıralamasınabaglı olarak olusturulan üç alt örneklem ve ?Kalkınmada Öncelikli Yöreler? kapsamınagiren illerden olusan örneklemde, 1975-2000 dönemi Kisi Bası Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve1980-2000 dönemi malat Sanayi Emek Verimliligi'nde, yakınsama hipotezi testedilmistir.Elde edilen bulgular, Türkiye'de 1975-2000 döneminde, kisi basına gayri-safiyurtiçi hasıla'da 67 il arasında ıraksamaya isaret etmektedir. Bununla birlikte, yüksekgelirli iller kendi aralarında yakınsarken, düsük gelirli iller arasında ıraksamagörülmektedir. Sigma yakınsamasında da benzer bulgular elde edilmistir. malat SanayiEmek Verimliligi'nde yüksek gelirli illerde 1980-1985 döneminde yüksek yakınsama hızıbulguları elde edilmistir. 1980-1990 dönemi imalat sanayinin merkezlerden ard bölgeleredogru yayıldıgı bir dönem oldugu düsünülerek emek verimliligindeki yüksek yakınsamahızı bu çerçevede açıklanabilir. Buna karsın, 1995-2000 döneminde bulgular ıraksamayaisaret etmektedir.

Reduction of inter-regional disparities is one of the most fundamental andfrequently cited objectives of development policies. In the last decade, a broad empiricalliterature which tests the hypothesis that inter-regional income differences will decreasewith economic growth has accumulated. Depending on the reference growth model used,the prediction might be convergence or divergence in income per capita and laborproductivity levels. In our work, within the framework of neoclassical growth model, thedirection of inter-regional development differences has been studied. According to neoclassicalgrowth model, marginal returns to capital decreases with capital accumulation.Therefore, relatively less capital abundant low-income regions grow faster and theyconverge to high-income regions.The test of the convergence hypothesis has been carried out, first by assuming nostructural differences (unconditional convergence), and second by taking into accountstructural differences (conditional convergence) between regions. Additionally, somefindings about the s-convergence have been examined. The tests are replicated fordifferent samples and sub-samples of the provinces. The sample of all the 67 provinces,three sub sample of high, middle and low income provinces and ?priority developmentregions? provinces are used in testing convergence. The convergence test for per capitaincome is performed for the period of 1975-2000, while the test for labor productivity inmanufacturing is done for the 1980-2000 Period.The results indicate divergence in gross domestic product per capita in 67 Turkishprovinces in the period 1975-2000. It has been, also, noted that while high-incomeprovinces converge to each other, low-income provinces diverge from each other. Similarresults have been found in the Sigma convergence test. In high-income provinces, a highrate of convergence in the labor productivity in the manufacturing industry is seen in theperiod 1980-1985. The high rate of convergence in labor productivity can be explained bythat in the period 1980-1990 manufacturing industry grew from centers to the peripheries.However, the results from 1995-2000 Period indicate divergence.