Mersin`deki ziyaret yerlerinin halkbilimi açısından incelenmesi

Abstract

Mersin ili, ziyaret yerleri açısından oldukça zengindir. Ancak şu ana kadar Mersin'deki ziyaret yerleri, bir bütün olarak ele alınıp halkbilimi açısından değerlendirilmemiştir. Derleme çalışması sırasında gözlem ve görüşme yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmayla Mersin merkez ve merkeze bağlı ilçelerden tespit edilen 101 ziyaret yeri ve ziyaret yerlerine adını veren şahıslar tanıtılmış, ziyaret yerlerindeki inanç ve pratikler incelenmiştir. İnceleme sonucunda ziyaret yerleri etrafında oluşturulan inanç ve pratiklerin eski Türk inanç sistemleriyle bağlantısı, ziyaretçilerin özellikleri, adaklar, dilekler, ziyaret günleri, ziyaret yerlerinin işlevleri ve Mersin halkının ziyaret yerlerine bakışı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ek olarak ziyaret yerlerinin resimleri ve inceleme alanının haritası verilmiştir. Resimler cd'de ?hulya_oz_resimler.pdf?, harita ise ?hulya_oz_inceleme alaninin haritasi.pdf?, dosya adıyla kayıtlıdır.Araştırmalar, sosyo-kültürel yapıdaki değişiklikler dolayısıyla ziyaretlere rağbetin 15- 20 yıl öncesine göre oldukça azaldığını; Mersin'deki ziyaret yerlerine cinsiyet, yaş, eğitim, mezhep vb. yönlerden değişik özelliklere sahip kişilerin gittiğini; ziyaretlerde 43 çeşit dilek dilenip 51 çeşit adak adandığını ortaya koymaktadır. Sosyo-kültürel özellikler, adak ve dileklerin belirlenmesinde etkendir. Özellikle çarşamba ve perşembe günleri gidilen ziyaret yerlerinde 3, 5, 7 gibi sayıların inanç ve pratiklerin bir parçası olduğu görülmektedir.Mersin'deki ziyaret yerlerinde görülen inanç ve pratikler, eski Türk inanç sistemlerinin, Türklerin İslamiyet öncesi dönemde girdikleri dinlerin, Anadolu halk kültürünün ve İslami kültürün özelliklerini yansıtmaktadır. Dinsel ve büyüsel bir nitelik arz eden ziyaret yerlerindeki inanç ve pratikler, İslami bir görünüm altında sürdürülmektedir. İnanmak esasına dayanan bu yerler; toplumsal birlik ve beraberliğin sağlanmasına yardımcı olma gibi çeşitli işlevler yüklenerek halkın sosyo- kültürel yaşamının ayrılmaz bir öğesi olmuştur.Anahtar Sözcükler: Mersin ziyaretleri, yatırlar, türbeler, adaklar, inanç ve pratikler

There are many tombs/shrines in Mersin. However, these places haven?t been studied as a whole in terms of folklore. Having used observation and interview methods in the field work, this thesis introduces a total 101 visitation places, which were discovered in the Mersin province, and the people who gave the names of those places. Additionally, the work examines the beliefs and practices concerning those tombs. As a result of the examination, the work has discovered a correlation between the beliefs/practices surrounding tombs/shrines and ancient Turkish belief system; displayed the features of visitors, vows, wishes, dates of visits, functions of the tomb visits and what the Mersin?s people think about those places. Tombs places pictures and location map of the study area are given as an attachments. The pictures are recorded as ?hulya_oz_resimler.pdf?, and the location map is recorded as ?hulya_oz_inceleme alaninin haritasi.pdf? files.The researches indicate that socio-cultural changes probably caused to significantly decrease in tomb visits comparing to 15 years ago. Tombs are visited by people who have different genders, ages, education level, religious order etc. 43 types of wishes have been made and 51 types of vows have been offered in these kind of visits. The socio-cultural characteristics of visitors effect to determine the vows and the wishes. It has been observed that the numbers like 3, 5 and 7 are the parts of the beliefs and practices concerning tombs which are visited on especially Wednesday and Thursday.The beliefs about tombs/shrines in Mersin and practices around them reflect features of the Ancient Turkish belief systems, religions of the Turks before Islam, the Anatolian folk culture and the Islamic culture. These beliefs and practices with religious and magical characteristics are carried on under the Islamic appearance. These places, which owe their existence to people?s naive and sincere belief, contribute to ensure social union and cooperation, and have been an inseparable part of the socio-cultural life of the public.Key words: Mersin tombs, shrines, saints, vows, beliefs and practices.