Uluslararası tahkim ve kamu hizmeti açısından Türk kamu yönetimine etkileri

Abstract

Tahkim kurumu her ne kadar yerli ve yabancı hukuk sistemlerinde son yıllarda özellikle de küreselleşen dünyada uluslararası ticari ilişkilerin yoğunlaşması nedeniyle popüler kavram ve pratik bir amaç haline geldiyse de kökleri çok eskiye dayanan bir kurumdur. Devlet yargısının kurumsal olmadığı dönemlerden beri varlığını sürdürmüş olan tahkim, yargının devlet eliyle organize bir biçimde görülmeye başlanması ile geri planda kalmış ancak günümüzde ekonomik ilişkilerin ve dolayısıyla ticaretin dünya üzerinde serbest hareketiyle yeniden tercih edilir hale gelmiştir.Uluslararası ticari ve ekonomik faaliyetlere iştirak eden sermayedar şirketler, bu faaliyetlere iştirak etmeden evvel kar, zarar ve risk analizleri yapmakta ve kararlarını daima bu analiz sonuçlarına göre oturtmaktadırlar. Ayrıca sözleşmenin yapımı sırasında muhtemel hukuki ihtilafları kaynağında önleme çabası içindedirler. Bu nedenle tahkim kurumu uluslararası ticaret uygulayıcıları tarafından bağımsız ve tarafsız bir yargı mercii olarak algılanmaktadır.Son yıllarda taşımacılık ve haberleşme de yaşanan gelişmeler uluslar arası yatırım ilişkilerinin artmasına ve üretim faktörlerinin dünya üzerinde hızla yer değiştirebilmesine imkan vermektedir. Böylece Dünya küresel bir köy olma haline dönüşme süreci yaşamaktadır.Türkiye'de kamu yatırımlarında en önemli sorun uyuşmazlıkların çözümünde eşit konumda olmak isteyen yabancılarla yaşanan sorunlardır. Yabancı şirketler yatırımların garantisi için devlet yargısı yerine tahkim istemektedir. Bu nedenle bir çok ülke ile yabancı yatırımların korunması için ikili sözleşme yapılmıştır. Bunun yanında çok taraflı sözleşmelere de üye olunmuştur. Bu sözleşmelere göre yasal düzenleme gerçekleştirilmiştir.

Although it has become one of the most popular concept and a practical purpose in both domestic and foreign law systems particularly due to the concentration of the international commercial relations in the globalizing world, the roots of Arbitration Tribunal dates back to very old times and eras. Since the times when state adjudication was not yet institutional, arbitration which used to carry on its existence had been kept at the back plan as adjudication began to show up in an organized manner by the state, however by the free moving of the economic relations and consequently the trade throughout the world, made arbitration tribunals return to the business arena.Capital owner corporations taking part in the international business and economic activities are performing profit, loss and risk analyses prior to taking up these activities and always basing their decisions according to the results of these analyses. Moreover, while executing the agreement, they are engaged in preventing the probable legal disputes in their own resources. Therefore, arbitration tribunal is comprehended as an independent and impartial adjudication authority by the international trade implementers.The developments witnessed in transportation and communication in the recent years gave possibility to the increase of international investments and the fast translocation of consumption factors on the world. Thus, the world is undergoing the process of conversion into a global village.The most essential issue in the public investments in Turkey is the issues faced with the foreigners who want to be in an equal position in the settlement of the disputes. Foreign corporations prefer arbitration to state adjudication as guarantee for the investments. This is why bilateral agreements were signed with many countries for the protection of the investments. Besides, memberships were obtained in multilateral agreements as well. Legal arrangement was made pursuant to these agreements.