Tralleis heykeltıraşlık eserleri: 1996-2002 kazılarında ele geçen Hellenistik ve Roma Dönemi mermer heykeltıraşlık buluntuları

Abstract

Tralleis, Aydın ilinin kuzeyinde, Messogis Dağları'nın güney yamacında Topyatağı mevkiindeki yüksek tepe üzerinde yer alır. Kentte yapılan arkeolojik araştırmalarda ele geçen en erken buluntular M.Ö. 8. yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır. Hellenistik Dönem ve Roma İmparatorluk Dönemi'nde altın çağını yaşayan şehir, Bizans Dönemi'nde önemli bir piskoposluk merkezi haline gelmiştir.1996-2002 yılları arasındaki kazılardan bulunmuş olan mermer heykeltıraşlık eserlerinin doktora tezi olarak çalışılmasındaki amaç tipolojisi ve ikonografisiyle çeşitlilik gösteren buluntuların ilk kez arkeoloji bilimine tanıtılmasıdır. Eserlerin tamamına yakını normal insan boyutlarının altındaki heykelciklerden oluşmaktadır. Eserlerde, Hellenistik ve Roma Dönemi'nde Tralleis başta olmak üzere, Batı Anadolu'daki pek çok kentte ve adalarda ortaya çıkan heykel tipleri görülmektedir. Kadın figürleri, erkek figürleri, tanrı ve tanrıçalar, mitolojik figürler ve başlar çoğunluktadır. Ayrıca kabartmalar, masa ayakları, hayvan figürleri ve küçük heykel parçaları da değerlendirilmiştir.Çalışmanın asıl bölümünü Tralleis Heykeltıraşlık Eserleri başlığı altında incelenen buluntular oluşturmaktadır. Her bir eserin teknik bilgilerinin bulunduğu bölümde detaylı tanımların dışında, tartışma ve tarihleme önerileri de sunulmuştur. Kazı buluntusu olan heykeltıraşlık eserleri genel olarak yapı içinde ya da çevresindeki dolgu topraktan atıl vaziyette ele geçtiği için tarihlendirmeye yardımcı konteks içinde değerlendirilememişlerdir. Bu sebeple eserler için tarihleme önerileri stil kritik yoluyla yapılmaya çalışılmıştır. Ayrıca kentteki heykel üretim aktivitesinin sürekliliğine işaret eden buluntular epigrafik kaynaklarla desteklenmiştir.Sonuç olarak tez kapsamında incelenen heykeltıraşlık eserleri, sayı ve nitelik açısından değerlendirildiğinde: kentte heykel alanında sanatsal faaliyetlerin aralıksız devam ettiğini göstermektedir. Hellenistik Dönem ile Roma İmparatorluk Dönemi atölyeleri arasındaki geçiş dönemi eserleri, özellikle Flaviuslar Dönemi sonrası üretime işaret eden çok sayıdaki eser, bu alandaki boşluğu doldurmakta aynı zamanda Tralleis'te uzun yıllar boyunca heykel üretiminin canlı tutulduğuna işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler : Tralleis, Hellenistik Dönem ve Roma Dönemi, Heykel.

Tralleis is located on a high hill called Topyatağı, in the nothern site of the city of Aydın, the southern slope of the Messogis Mountains. The earliest evidences, which was obtained from archaeological researches carried out in the site, show that the city was dated back to the middle century eight B.C. Tralleis lived its golden era in the Hellenistic and Roman Imperial period and they become bishopric during the Byzantine period.The purpose of studying on marble sculptural works found in excavations between 1996-2002 is to present the typology and iconography with diverse works to science of archaeology first. Almost all of the works? sizes are below avarage human size. Types of sculpture are seen in Tralleis especially with many cities in Wetern Anatolia and Islands during the Hellenistic and Roman period. Most of them are woman, men, gods and goddesses and mythological figures and heads. Also reliefs, table supports, animals figures and small sculptural fragments have been studied.Main chapter of the study consists of findings that are studied under the title of Tralleis Sculptural Works. For each for work, not only detailed descriptions in technical parts, but also discourses and dating suggestions have been presented. As the sculptural works have been founded as stagnat inside of the structure or fill dirt, they are not considered in the supporter context in the frame of the dating process. For this reason, parallel samples have been used for determining the date of statuette. Also findings that show continuing production of sculpture in the city have been supported by the epigraphic sources.Finally, sculptural works which are examined as number and quality, show the continuing artistic activity in the city. A great number of statuette has been dated particularly last Flavius period, transition works between the workshops of Hellensitic and Roman Imperial period point out a vividly sculpture production for many years in Tralleis.Keywords: Tralleis, Hellenistic and Roman Period, Sculpture.