Anaokulu çocuklarında benlik düzenleme ve otonominin yaratıcılık üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmada bilişsel düzenleme becerilerinin çocuklara yetki verilip verilmediğinde yaratıcılıklarını artırıp artırmadığı incelenmiştir. Araştırmaya Mersin?de bulunan 12 özel kreşe devam eden 5 yaşında toplam 120 çocuk katılmıştır. Araştırmada çocuklar bilişsel düzenleme puanlarına göre düşük ve yüksek olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Her gruptaki çocuklar kura yolu ile yetki verilen ve yetki verilmeyen olmak üzere iki deneysel koşula atanmıştır. Bilişsel düzenleme ölçümü için Tahta Çubuk Tıklatma, Kafa-Omuzlar-Dizler-Ayaklar ve Uzamsal Çatışma görevleri kullanılmıştır. Bu görevler çocukların ketleyici kontrol yeteneklerini ölçmektedir. Araştırmada günlük yaratıcılığı elde etmeye çalıştığımız için Iraksak Düşünme Testleri kullanılmıştır. Bunlar Kullanımlar Testi ve Örnekler Testini içermektedir. Her bir ıraksak düşünme testi için akıcılık, esneklik, ayrıntıcılık ve orijinallik puanları hesaplanmıştır. Daha sonra Kullanımlar ve Örnekler Testi için hesaplanan akıcılık, esneklik, ayrıntıcılık ve orijinallik puanları toplanmıştır. Böylece bir tane akıcılık, esneklik, orijinallik ve ayrıntıcılık puanı elde edilmiştir. Yetki verilen koşuldaki çocuklar ıraksak düşünme görevinde fikir üretecekleri nesneyi kendileri seçmiştir ve verilen yönerge ile tüm yetkinin çocukta olduğu vurgulanmıştır. Yetki verilmeyen koşulda ise çocuğun fikir üreteceği nesneleri araştırmacı kendisi seçmiştir ve yönerge ile tüm yetkinin araştırmacıda olduğu vurgulanmıştır. Elde edilen verilerden akıcılık ve esneklik puanları normal dağılım gösterirken; ayrıntıcılık ve orijinallik puanları normal dağılım göstermemektedir. Bu yüzden akıcılık ve esneklik puanları MANOVA; orijinallik ve ayrıntıcılık puanları ise Kruskal-Wallis Testi ile analiz iii edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda bilişsel düzenleme becerisi ve otonomi değişkenlerinin yaratıcılık puanları üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Buna göre, bilişsel düzenleme puanı yüksek olan çocuklar ıraksak düşünme testlerinde daha başarılıdır, yani bu çocuklar daha yaratıcıdır. Bununla birlikte yetki verilen koşuldaki çocukların ıraksak düşünme puanları yetki verilmeyen koşuldaki çocukların puanlarından daha yüksektir. Bilişsel düzenleme ve otonomi değişkenlerinin yaratıcılık üzerindeki ortak etkisinin ise anlamlı olmadığı bulunmuştur. Anahtar sözcükler: Benlik düzenleme, bilişsel düzenleme, ketleyici kontrol, yaratıcılık, ıraksak düşünme, anaokulu

In this study, it was examined that if children?s cognitive skills have an effect on their divergent thinking skills whether they were in authorized condition or not authorized condition. The sample was consisted of 120 children from twelve different child care centre in Mersin, Turkey. In this study children were split up to two different conditions named low and high according to their cognitive regulatory skills. The children in each group were assigned randomly to two different conditions named authorized condition and not authorized condition. Peg Tapping, Head-Shoulders-Knees-Toes and Spatial Conflict tests were used to measure children?s cognitive regulation skills. This tasks give information about their inhibitory control. Divergent thinking tests were used in order to attain their everyday creativty skills. Divergent thinking tests contained of alternate uses tasks and similarities tests. For each of the divergent thinking test fluency, flexiblity, elaboration and originality scores were counted. Then fluency, flexiblity, elaboration and originality scores for each test summed up. In this way the score of each category was generated. In authorized condition children were free to choice the objects that they would generate ideas and their autonomy were emphasized by the researcher. In non authorized condition children force the use the object which were chosen by the researcher and the autonomy of the researcher was emphasized. The fluency and flexibility scores had normal distribution when originality and elaboration scores had not normal distribution. Therefore fluency and flexibility scores analyzed by MANOVA and originality and elaboration scores analyzed by Kruskal-Wallis Test. The results showed that cognitive regulation skills? and authorized-non authorized conditions? common effect on divergent thinking skills was not significant statistically. However cognitive regulation skills and authorizednon authorized conditions had a main effect on divergent thinking skills. In such a manner that, children who had high scores on cognitive regulation skills performed better in divergent thinking test. In addition, the children who were in authorized condition had higher divergent thinking scores than the children who were in non-authorized condition. Key Words: Self regulation, cognitive regulation, inhibitory control, creativity, divergent thinking, preschooler.