Türkiye Türkçesinde emir ve istek kipinin tarihsel ve eş zamanlı görünümü

Abstract

Bu çalışmada Türkiye Türkçesinin tartışmalı konularından biri olan emir ve istek kipinin hem biçimbirimsel hem de işlevsel açıdan ele alınan güncel tartışmalarına ilişkin yeni savlar üzerinde durularak çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Birinci bölümde tarihî Türk dillerinde ve Çağdaş Türk dillerindeki emir ve istek çekimleri açıklamalarıyla ve örneklerle verilmiştir. İkinci bölümde, Türkiye Türkçesi üzerine yazılmış dil bilgisi kitapları incelenmiş ve dilbilgisi ve dil bilimi alanında çalışanlarının bu konudaki düşüncelerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ayrıntılı bir biçimde emir kipinin işlevleri üzerinde durulmuştur. Bu bölümde emir kipinin işlevleri ve bu işlevlerin hangi koşullarda ortaya çıktığı anlatılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde sorunun kaynağı üzerinde durulmuştur. Taranan eserlerden de örnekler verilerek bir değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Sözcükler: Emir kipi, emir çekimi, istek kipi, istek çekimi, 1. kişi çekimi

In this study, we question recent hypothesies and suggest solutions on one of the popular subject matters in Turkish grammar, which is the morphological and functional analysis of imperative and optative mood.In the first part, imperative and optative conjugation in the former Turkish language and Contemporary Turkish languages are given with explanations and examples. In the second part, the books written on Turkey Turkish grammar are searched and linguistic and grammatical studies on this subject are presented. In the third part, focused on the functions of the imperatives in detail. In this section we try to explain the functions of the imperatives and the contexts where these functions emerge. In the conclusion, study focuses on the source of the issue.Key words: Imperative, optative, mood, modality, 1st person conjugation