Tesis yeri seçimine doğrusal programlama yaklaşımı: Entegre bir model önerisi

Abstract

Tesis yeri seçimini basit bir şekilde üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği tesis konumunun belirlenmesi olarak tanımlamak mümkündür. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi üretim faaliyetlerinin gerçekleşeceği konum olması sebebiyle tesis yerinin doğru bir şekilde seçilmesi işletmeciler için en öncelikli karar alma süreçlerinden birisidir. Tesis yeri seçimi, tesisin kurulacağı bölge seçimi ile başlayan ve tesis binasının konumlandırılacağı arazi seçimi ile sona eren bir süreçtir. Bu süreçte karar almayı etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler ekonomik, doğal, sosyal ve psikolojik faktörler olarak sınıflandırılmaktadır. İşletmeciler için en önemli karar alma süreçlerinden biri olan tesis yeri seçiminde ortaya konan amaçlara göre birçok tesis yeri seçim modeli tasarlanmıştır. Bazı modeller talebi eksiksiz karşılamayı amaçlarken bazı modeller ise maliyetleri ve/veya talep merkezleri ile tesisler arasındaki mesafeyi minimize etmeyi amaçlar. Ortaya konan amaca göre belirlenen tesis yeri seçim modelleri için daha az kriterin ele alındığı klasik çözüm yöntemleri ile çok sayıda kriterin ve detaylı aramaların yapılabildiği sezgisel çözüm yöntemleri olmak üzere iki ana başlıkta çözüm yaklaşımları bulunmaktadır.Bu çalışmada öncelikle tesis yeri seçimi konusunda genel bilgiler verildikten sonra tesis yeri seçimi için geliştirilen çeşitli modeller ele alınmıştır. Daha sonra tesis yeri seçimi problemlerinin çözümü için geliştirilen çözüm yöntemleri ele alındıktan sonra maliyet minimizasyonunu amaçlayan modelleri kapsayabilecek olan genel bir model önerisinde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Tesis Yeri Seçimi, Tesis Yeri Seçimi Modelleri, Doğrusal Programlama

Facility location selection can be defined as selecting the facility location that production facilities will take place. Hence it's the location which production facilities will take place, selecting the facility location properly is one of the most prior decision processes for the business managers. Facility location selection is a process which starts with the selection of area and ends with the selection of the land which the facility building will be placed. In this process, there are plenty of factors that affect decision making. These factors are categorized as economic, natural, social and psychological. As one of the most important decision making processeses in business management. There are plenty of mathematical models developed for the facility location selection problem. While some models aim to meet the customer demand, some models aim to minimize the distance between the costs and/or demand centers and facilities. In general, there are two basic solution approaches to these models. One of them is classical solution approach which deals with less criteria and the other is intuitive solution methods which allows to make detailed searches. After providing general information about facility location and facility location selection process, several mathematical models developed for the facility location selection problems are investigated and classified according to their objective functions and constraints. Then, several solution approaches to facility location selection problem are summarized and finally a general linear programming model which combines several different facility location selection models into a single model, is suggested.Key Words: Facility Location Selection, Facility Location Selection Models, Linear Programming