Çokuluslu işletmelerde sermaye yapısı kararları: Borsa İstanbul`da işlem gören işletmeler üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı, çokuluslu şirketlerin sermaye yapılarının incelenmesi, çokuluslu şirketlerin sermaye yapısı kararlarında belirleyici olan faktörlerin belirlenmesi ve sermaye yapılarının yerel şirketler ile farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesidir. Çalışmada çokuluslu şirketlerin (ÇUŞ) ve yerel şirketlerin sermaye yapısını etkileyen firmaya özgü değişkenlerin ortaya çıkarılması amacıyla, 2004-2012 yılları arasında Borsa İstanbul'da işlem gören 20 tane çokuluslu ve 30 tane yerel şirketin sermaye yapıları incelenmiştir. Sermaye yapısında etkili olan değişkenler karşılaştırmalı analiz ve de panel veri yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz kapsamında toplam borçların toplam aktifler içindeki payı bağımlı değişken olarak kullanılmış ve ayrıca borçlanma oranını etkilediği düşünülen, karlılığı, büyüklüğü, büyüme olanaklarını, riski, varlık yapısını, borç dışı vergi kalkanını, borçlanma maliyetini, likiditeyi, firmanın kuruluş yaşını ve de halka açılma yaşını temsil eden 10 adet bağımsız değişken kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; hem çokuluslu şirketlerde hem de yerel şirketlerde borçlanma oranını en fazla etkileyen değişken borç dışı vergi kalkanıdır. Çokuluslu şirketler için borçlanma oranını ikinci sırada etkileyen değişken varlık yapısı iken yerel şirketlerin sermaye yapısı kararlarında bu değişkenin etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Bunların dışında ÇUŞ'ların sermaye yapılarında kar, likidite, halka açılma yaşları ve borç maliyeti değişkenleri etkili iken, büyüme olanakları, kuruluş yaşları, risk ve firma büyüklüğü değişkenlerinin etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Çokuluslu şirket, yerel şirket, sermaye yapısı, borçlanma oranı, firmaya özgü değişkenler.

The aim of this study is to investigate the capital structure of multinational corporations, to determine the factors which are decisive in the capital structure decisions of multinational corporations and to evaluate whether they have differences in their capital structures with respect to domestic corperations. In this study, the capital structures of 20 multinational and 30 domestic corporations, which were registered in Borsa Istanbul between the years 2004 and 2012, were investigated in order to reveal the firm's specific variables that affect the capital structures of multinational and domestic corporations. The variables affecting the capital structure were analyzed by using comperative analysis and panel data model. Within the scope of analysis, the proportion of total debts in total assets is used as dependent variable. Moreover, 10 different independent variables which are suggested to affect the leverage and which represent profitability, firm size, growth opportunities, business risk, tangibility, non-debt tax shield, cost of debt, liquidity, age of establisment of the firm, and initial public offering age. According to the analysis results, the most effective variable on leverage in both multinational and domestic corporations is the non-debt tax shield. While the second most effective variable for multinational corporations is tangibility, it is found that this variable has no effect on capital structure decisions of domestic corporations. Moreover, while the variables such as profitability, liquidity, initial public offering age and cost of debt are effective in capital structure of multinational corporations, it is found that variables like growth opportunities, establisment age, business risk and firm size are not effective. Key Words: Multinational corporations, domestic corporations, capital structure, leverage, firm's spesific variables..