A corpus-driven analysis of evet `yes` and hı-hı in Turkish: Evidence from the spoken Turkish corpus

Abstract

Bu çalışmada, etkileşimsel belirleyici olarak görev yapan evet ve hı-hı edimbilim ve konuşma çözümlemesi kapsamında incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, bu belirleyicilerin Sözlü Türkçe Derlemi (STD) ışığında belirlenen etkileşimsel özelliklerini ve işlevlerini nicel sonuçlarıyla birlikte edimbilimsel katkıları da göz önünde bulundurularak ortaya çıkarmaktır. Giriş bölümünde konuşmanın önemiyle birlikte konuşma çözümlemesi ve edimbilimsel yaklaşımların önemi özetlenecek ve derlem dilbiliminin bu tür çalışmalar üzerindeki rolü sunulacaktır. Alanyazın bölümünde, konuşma çözümlemesi ve yaklaşımları, söylem belirleyicileri, yanıtsamalar (backchannels), derlem dilbilimiyle öncelikle İngilizce için daha sonra da Türkçede etkileşimsel belirleyiciler alanında yapılan çalışmalar özetlenmektedir. Sözlü Türkçe Derlemi'nden veri elde etme süreci yöntem bölümünde sunulmuş; evet ve hı-hı'nın eşdizimlerinin bir bütün halinde görülmesini sağlayan AntConc ile ezgi ve vurgu bilgisi veren Praat yine bu bölümde açıklanmıştır. Yaklaşık 280.000 sözcükten oluşan Sözlü Türkçe Derlemi'nden elde edilen evet ve hı-hı'nın görünümleri analiz bölümünde sunulmuş, evet ve hı-hı etkileşimsel belirleyicileri işlevlerinin ve kullanım alanlarının yanısıra ezgisel olarak da incelenmiştir. Bu bağlamda, iki etkileşimsel belirleyici arasında işlev bakımından nitel ve nicel farklılıklar ortaya çıkmış, bu işlevlerin sınıflandırılması sürecinde devam ettirme, doğrulama, katılma, konudan sapma-konuyu kapatma, cevap verme gibi işlevler evet ve hı-hı'nın etkileşim içerisindeki yerlerine göre incelenmiştir. Çalışma sonucunda işlevsel özelliklerinin yanısıra kullanım alanlarındaki görünüm farklılıkları da değerlendirme boyutunu belirlemeyi sağlamıştır. Son olarak ezgi bakımından incelenen evet ve hı-hı'nın ezgi örüntülerinin işlevlerine göre değiştiği görülmüştür.Anahtar sözcükler: edimbilim, etkileşimsel belirleyicisi, evet, konuşma çözümlemesi, hı-hı, Sözlü Türkçe Derlemi.

In this study, evet and hı-hı which serve as interactional markers have been analyzed in terms of pragmatics and conversation analysis. The aim of this study is to unfold the interactional features and functions of evet and hı-hı in the light of quantitative results from Spoken Turkish Corpus (STC).In the introduction, the importance of conversation and the role of conversation analysis and pragmatics in this study are summarized and the role of corpus linguistics on such studies is presented.In the review of literature section, conversation analysis and its approaches, discourse markers, backchannels, corpus-based studies in English and Turkish are summarized.The process of obtaining data from Spoken Turkish Corpus (STC) is presented in methodology; AntConc which supplies the concordance lines in which evet and hı-hı occur and Praat providing stress and intonation information are explained in this part, too.Instances of the interactional markers evet and hı-hı obtained from 280.000 word STC are presented in the part of analysis; evet and hı-hı are analyzed in terms of their functions and domains as well as their intonational features. In this regard, on the basis of functions, quantitative and qualitative differences appear between evet and hı-hı, and their functions such as continuation, approval, agreement, divergence and responding are examined according to their positions in the interaction. In the conclusion, in additon to functional features, differences in the intances of domains of evet and hı-hı provide the means of distinguishing their evaluative dimensions. As a final point, the functions of evet and hı-hı which are examined in terms of intonation change according to their intonation patterns.Keywords: conversation analysis, evet, hı-hı, interactional marker, pragmatics,Spoken Turkish Corpus.