Tarih felsefesinde metodoloji problemi: Tarihselci tarihyazımı ve Annales okulu tarihyazımı perspektifinden nedensellik ilkesinin temellendirilmesi

Abstract

Tarihin bir bilim olduğu kabulünden hareket eden bu çalışmada, tarih felsefesinin temel problemlerinden biri olan tarihte nedensellik ilkesi, felsefe tarihinde kendilerini birbirine karşıt iki tarihyazımı olarak konumlandıran tarihselci tarihyazımı ve Annales Okulu tarihyazımı perspektifinden karşılaştırmalı bir şekilde çözümlemeye tabi tutulmuştur.Tarihte metodoloji sorununa yönelik, anti-pozitivist bir tutuma sahip olan tarihselci tarihyazımı Wilhelm Dilthey, Robin George Colingwood ve Edward Hallet Carr'ın görüşleri üzerinden incelenmiştir. Tarihsel gerçeklik ile doğal gerçeklik alanlarının farklı doğalarını ayrıntılı bir şekilde serimleyen tarihselci tarihyazımı, tarihte nedensellik ilkesinin temellendirilişinde anlamayı, tarih felsefesinin metodolojisini belirlemede merkezi bir dayanak noktası haline getirmiştir. Dar uzmanlaşmaya karşı olup, disiplinlerle arası bir tarihyazımını temsil eden Annales Okulu tarihyazımı, Marc Bloch, Lucien Febvre ve Fernand Braudel'in görüşleri üzerinden incelenmiştir. Annales Okulu tarihyazımı, olaylardan oluşan geleneksel anlatıma değil, sorun odaklı analitik bir tarihe odaklanarak siyasi tarihyazımının yerine, insan faaliyetlerinin tamamına eğilen yeni bir tarih –toplumsal tarih- yazımını geçirmişlerdir. Braudel, 19. yüzyılın tek boyutlu diyakronik zaman anlayışının yerine, tarihsel zamanın çoğulluğu (coğrafi-toplumsal-bireysel zaman) düşüncesini öne sürmüştür.Olay tarihçiliğine ilişkin olumsuz bir tutuma sahip olduğundan dolayı tarihin anlatı özelliğine karşı çıkan Annales Okulu'nu, anlatının gerilemesine neden olduğu gerekçesiyle eleştiren Paul Ricoeur, tarihyazımının anlatısal söyleme bağlı olduğunu vurgulayarak tarihin kökensel olarak anlatısal bir içerime sahip olduğunu öne sürmüştür. Walter Benjamin'in ise, tarihselci tarihyazımının kullandığı empati yöntemini, tamamen taraflı bir şekilde galip gelenle bir duygudaşlık ya da özdeşim kurup, daima galip gelenin tarihini kurgulamaya hizmet ettiği gerekçesiyle eleştirmiştir. Benjamin, tarihsel maddeciliğin yöntemi olarak gördüğü montajı, hem deneyimi örseleyen hem de ilerlemeci ve bütünleştirici olan tarihselci yöntemin karşısına yerleştirmiştir.

In this study, which acts from the assumption that history is a science, the principle of causality in history that is one of the basic issues of historiosophy, has been subjected to analysis in a comparative manner from the perspective of historicist and Annales School of historiography which position themselves as two opposing historiographies in the history of philosophy. For the issue of methodology in history, the historicist historiography which has an anti-positivist attitude has been viewed over the views of Wilhelm Dilthey, Robin George Colingwood and Edward Hallet Carr. The historicist historiography which thoroughly reveals the different natures of the fields of both historical reality and the natural reality, has made comprehension of the principle of causality in history in justification and in determining the methodology of philosophy of history as the central mainstay.Being opposed to narrow specialization, representing an interdisciplinary historiography, Annales School historiography has been investigated over the views of Marc Bloch, Lucien Febvre and Fernand Braudel. Focusing on question driven analytic history and not a traditional narrative consisting of events, Annales School of historiography brought a new history – social history – historiography which inclines to the entire of human activity instead of political historiography. Braudel suggested the idea of plurality of historical time (geographic - social - individual time) instead of the unidimensional diachronic time sense of the 19th century.Paul Ricoeur, who criticized Annales School, which opposed the narrative feature of history, with justification that the School a negative attitude towards event historicism and caused regression in the narrative, emphasizing that historiography depends on narrative discourse and suggested that history originally a narrative style. Paul Ricoeur further criticized Walter Benjamin's method of empathy used by historicist historiography on the ground that his method completely founded a sympathizing or identification with the victorious in a biased manner and always served to edit the history of the victorious. Benjamin positioned the editing he considered as the historical materialism method since it was the one that abused both experience as well as the progressive and integrative historicist method.