Kişilik özelliklerinin mesleğe yönelik tutuma etkisinde öğrenme stilleri ve akademik motivasyonun aracılık rolü: Lisans Turizm Rehberliği öğrencileri üzerine bir araştırma

Abstract

Lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi alan öğrencilerin kişilik özelliklerinin rehberlik mesleğine yönelik tutumlarına etkisini belirlemek, bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin öğrenme ve akademik motivasyonlarının rolü de belirlenmek istenmektedir. Araştırmanın evrenini, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Türkiye'de bulunan üniversitelerde turizm rehberliği eğitimi alan öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışma evrenini ise, Türkiye'de bulunan üniversitelerde lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi alan ve 2016-2017 eğitim-öğretim yılında kayıt yenileyen öğrenciler meydana getirmektedir. Araştırmada öncelikle konuyla ilgili ulusal ve uluslararası yazın taranmıştır. Yazına dayalı olarak veri toplama aracı olarak kullanılacak anket geliştirilmiştir. Geliştirilen anket, Türkiye'de yer alan üniversitelerin lisans düzeyindeki turizm rehberliği bölümlerindeki öğrencilere, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında 10 Şubat ile 20 Mart 2017 tarihleriarasında, kota örneklemesi esas alınarak öğretim elemanları kanalıyla yüz yüze uygulanmıştır. Araştırma kapsamında 1105 anketin verileri analiz edilmiştir. Verilere kayıp veri analizi, çoklu sapan analizi ve çoklu normal dağılım testi de uygulanmıştır. Analizlerde; tanımlayıcı istatistiklerin yanısıra, faktör, kümeleme, korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır.Öğrencilerin yaklaşık % 60'ının devam ettikleri bölümü ilk 5 tercihi arasında tercih ettiği ve mesleğe dönük olumlu tutum içinde oldukları bulgulanmıştır. Turizm rehberliği öğrencileri mesleğe dönük tutumlarına göre `kararsızlar`, `rehberliği sevenler` ve ` rehberlik sevdalıları` olarak kümelere ayrılmıştır. Rehberlik sevdalıların (4,7273) en yüksek ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. Araştırmamızda üst sınıflara doğru ilerlerken rehberlik sevdalılığı oranlarının düşme eğiliminde olduğu ve kararsızlığın arttığı anlaşılmaktadır. Mesleğe dönük tutumun %5,7'sinin kişilik özellikleri ile açıklanabileceği ortaya konmuştur. Lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi alan öğrencilerin mesleğe dönük tutumlarını en iyi açıklayan kişilik özelliğinin `dışadönüklük, yumuşak başlılık ve sorumluluk` kişilik özelliği olduğu ortaya çıkmıştır. Genel olarak öğrencilerin öğrenme stillerindeki dağılımda, öğrencilerin öğrenme stil puan ortalamalarının birbirine yakın olduğu ve üç öğrenme stiline sahip olmakla birlikte, kinestetik öğrenme stilinin tüm öğrenme stil tercihlerinde yer aldığı görülmektedir. Turizm rehberliği öğrencilerinin mesleğe dönük tutumlarına göre oluşturulan kümelerin öğrenme stilleri bakımından rehberlik mesleğine tutum bakımından farklılıklar bulunmuştur.Rehberlik mesleğine sevdalı olanların, bu mesleği sevenlere olanlara görsel öğrenmeleri daha yüksektir. Rehberlik sevdalılarının kinestetik öğrenme stilleri, kararsızlara ve rehberliği sevenlere kıyasla göreceli olarak daha yüksektir. Rehberlik sevdalarının işitsel öğrenme stillerinin kararsızlara ve rehberliği sevenlere kıyasla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Duygusal dengelilik kişilik özelliği tüm öğrenme stilleri boyutlarında azaltıcı bir etkiye sahiptir. Sorumluluk kişilik özelliği ise öğrenme stilleri üzerinde anlamlı bir etki yaratmamaktadır. Mesleğe dönük tutumun % 6,4'ünün öğrenme stili ile açıklandığı belirtilmiştir. Araştırmada, sorumluluk kişilik özelliğinin akademik motivasyonu anlamlı ve olumlu etkilediği bulgulanmıştır. Akademik motivasyonun %13'ü kişilik özellikleri ile açıklanmaktadır.Mesleğe dönük tutumun % 29,6'sının akademik motivasyon ile açıklanabileceği ortaya konmuştur. İçsel motivasyon boyutunda rehberlik sevdalıları, kararsızlara ve rehberliği sevenlere kıyasla tüm boyutlarda daha yüksek ortalamaya sahip oldukları belirlenmiştir. Rheberlik sevdalıların hem içsel hem de dışsal akademik motivasyonları genel olarak yüksektir. Dolayısıyla hem içsel hem dışsal motivasyonu olan öğrencilerin mesleğe dönük olumlu tutum sergilediği ortaya çıkmaktadır. Kişiliğin mesleğe dönük tutuma etkisinde akademik motivasyonun, tutumu %9,4 oranında açıkladığı belirlenmiştir. Lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi alan öğrencilerin kişilik özelliklerinin turizm rehberliği mesleğine dönük geliştirecekleri tutumun derecesini belirleme veya etkilemede öğrenme stillerinin ve akademik motivasyonun kısmi aracılık rolü olduğu yargısına ulaşılmaktadır. Öğrencilerin kişilik özelliklerini temel alan, öğrenme yaşamları boyunca kendilerine uygun bir öğrenme stili ile öğrendiklerinde öğrenmeye daha istekli olmaları, isteyerek öğrendiklerinde ise motivasyonlarının artacağı ve mesleğe dönük olumlu tutum geliştirmeleri kaçınılmazdır.

This study aims to determine the impact of personal traits on the part of undergraduate students of tour guiding on their attitudes toward the profession of guiding. It also aims to determine the role of students' learning and academic motivations. The population of research is composed of bachelor students of tour guiding who attend Turkish universities in the 2016-2017 academic year. Sampling framework of the research is composed of undergraduate students of tour guiding who attend Turkish universities and have reregistered in the 2016-2017 academic year. The relevant national and international literature was firstly reviewedfor the study. A questionnaire was developed as a tool of collecting data based on the literature. The questionnaire was applied face to face by the help of lecturers, between the dates of February 10th to March 20th, 2017 in the spring semester of the 2016-2017 academic year, to the undergraduate students of tour guiding who attend Turkish universities based on the quota sampling. Quotas were determined by taking the numbers of students account based on university and class.The data of 1105 questionnaires were analyzed in the scope of the study. Missing value analysis, multivariate outliers analysis, and multivariate normal distribution test were also applied to the data. Factor analysis, clustering analysis, correlation analysis, and regression analysis were also utilized besides descriptive statistics.It was found that approximately 60% of the students had chosen tour guiding department in their first 5 preferences and they had positive attitudes towards the profession. Tourism guidance students were clustered based on their occupational attitudes as as `undecided`, `guidance lovers` and `fans of guidance`. It is observed that those who are fans of guidence have the highest average (4,7273). It is understood in our study that as we go upward through the classes the rate of being fans of guidence tend to decrease while that of undecided students increases. It was revealed that 5,7 % of the attitudes toward the profession can be explained with personality traits. It was discovered that `extraversion, aggreeablesness, conscientiousness` is the personal traits that explains best the attitudes toward the profession on the part of undergraduate students of tour guiding. It is seen that the students' average points of learning style are close to each other in the distribution of the students in learning styles, and that although they possess each of the three learning style, the kinaesthetic learning style took place in all choices of learning style. Differences were found in attitudes toward the profession in the three dimensions, in regard to the attitudes toward the profession on the part of the groups of thestudents of tour guiding. The visual learning of those who are fans of the profession of guiding is higher compared to those who love it. Kinesthetic learning style of those who are fans of guiding is relatively higher compared to those who are undecided and those who love guiding. It was determined that the audial learning style of those who are fans of guiding is higher compared to those who are undecied and those who love guiding. The personality traits of emotional stability has a diminishing effect on all learning style. Conscientiousness hasn't make any significant effect on learnin styles. It was stated that 6,4% of the attitudes toward the profession is explained with learning style. It was found in the study that the personal trait of conscientiousness affect academic motivation significantly and positively. The 13% of acdemic motivation can be explained by personality traits.It was revealed that 30,2% of the attitudes toward the profession can be explained with academic motivation. It was determined that in intrinsc academic motivation of those who are fans of guiding is higher compared to those who are undecied and those who love guiding.Those who love guiding have higher motivations genarally, not only with instrinc motivation but also extrinsic motivation. Thus it gets clear that those students who have both internal and external motivation demonstrate positive attitudes toward the profession. It was determined, in regard to the influence of personality on the attitudes toward the profession, that academic motivation explains the attitudes by the rate of 9,4%. It was found that learning styles and academic motivation hada partialmediation role on the impacts of personality on occupational attitude. It is inevitable that when students learn through a style that is based on their personal traits and stays harmonious with them during their academic life, they will be more willing to learn, and that when they learn willingly, they will be motivated more and develop positive attitudes toward the profession.