Yeşil tüketici değerleri, değişiklik arayışı, heyecan arayışı ve tatil tercihi ilişkisi: Adana`da yapılan bir araştırma

Abstract

Araştırmanın temel amacını yerel halkın yeşil tüketici değerlerinin (YTD) tatil tercihlerine etkisini belirlemek oluşturmaktadır. Ayrıca, YTD'nin değişiklik arayışı ve heyecan arayışı üzerindeki etkisini belirlemek de istenmektedir. Değişiklik arayışı ve heyecan arayışının tatil tercihleri üzerindeki etkisini ortaya koymak da alt amaçlar arasındadır. Araştırmanın evrenini, Türkiye'de 18 yaş üstü çalışan bireyler oluşturmaktadır. Çalışma evrenini ise Adana şehir merkezinde yaşayan 18 yaş üstü çalışan bireyler meydana getirmektedir. Araştırmada öncelikle konuyla ilgili ulusal ve uluslararası yazın taranmış ve veri toplama aracı olarak kullanılmak üzere yazına dayalı bir anket geliştirilmiştir. Geliştirilen anket, Adana şehir merkezinde ikamet eden 15-69 yaş arası, yılda en az bir kez tatile çıkan yerel halka 01 Haziran 2017-02 Nisan 2018 tarihleri arasında, kota örneklemesi esas alınarak yüz yüze uygulanmıştır. Araştırma kapsamında 1580 anketin verileri analiz edilmiştir. Verilere kayıp veri analizi, çoklu sapan analizi ve çoklu normal dağılım testi uygulanmıştır. Analizlerde; tanımlayıcı istatistiklerin yanısıra, faktör, kümeleme, korelasyon, regresyon ve varyans analizlerinden yararlanılmıştır. Katılımcılar YTD'ye göre `sadık yeşiller`, `görünürde yeşiller` ve `kahverengiler` olarak kümelere ayrılmıştır. Kültür tatili ve macera tatili tercihlerinde YTD kümeleri itibariyle anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Kültür tatili ve macera tatilini sadık yeşiller, görünürde yeşiller ve kahverengilere kıyasla daha fazla tercih etmektedir. Katılımcılar heyecan arayışlarına göre `heyecan arayışı düşük` ve `heyecan arayışı yüksek`; değişiklik arayışlarına göre ise `değişiklik arayışı düşük` ve `değişiklik arayışı yüksek` olmak üzere iki kümede gruplanmıştır. YTD'nin en çok kültür tatili (%6,6), ikinci olarak macera tatili üzerinde (%3) etkili olduğu, plaj tatili (%0,2) üzerinde ise sınırda da olsa etkisinin olduğu bulgulanmıştır. YTD, değişiklik arayışının %2,7'sini açıklamakta; heyecan arayışının boyutlarından en çok deneyim arayışı (%3,4) üzerinde etkisi bulunmakta, engelleyememe üzerinde ters bir etkisi varken, heyecan ve macera arayışı ile sıkıntıya hassasiyet üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır. YTD'nin kültür tatili ve macera tatili tercihine etkisinde değişiklik arayışının kısmi aracı, plaj tatili tercihine etkisinde ise tam aracı olduğu ortaya çıkmıştır. YTD'nin tatil tercihine etkisinde sadece deneyim arama boyutunun kültür tatili ve macera tatili tercihine etkisinde kısmi aracılık, plaj tatili tercihine etkisinde ise tam aracılık rolü olduğu; heyecan ve macera arama, sıkıntıya hassasiyet ve engelleyememe boyutlarının aracılık rolü olmadığı yargısına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yeşil Tüketici Değeri, Değişiklik Arayışı, Heyecan Arayışı, Tatil Tercihi.

The main purpose of the study is to determine the impact of green consumer values (GVC) of local consumers on their holiday preferences. It is also desired to determine the impact of the GCV on change seeking and sensation seeking. To reveal the impact of change seeking and sensation seeking on holiday preferences is one of the subgoals. The population of research is composed of over 18 years old individuals working in Turkey. Sampling framework of the research is composed of the individuals working who are over 18 years old living in the city center of Adana. In the study, first, the related national and international literature was searched and a questionnaire based on the literature was developed to be used as a data collection tool. The developed questionnaire was applied face to face between 01 June 2017 - 2 April 2018, based on quota sampling, to the local people who live in Adana city center and have at least one holiday per year between the ages of 15-69. The data of 1580 questionnaires were analyzed within the scope of the research. Missing data analysis, multiple abnormal analysis, and multiple normal distribution tests were applied to the data. Besides descriptive statistics, factor, clustering, correlation, regression, and variance analyzes were used. Participants were divided into clusters according to the GCV as `loyal greens`, `seemingly greens` and `brown`. Significant differences were identified with regard to GCV clusters in preference for culture and adventure holiday. Loyal greens prefer culture and adventure holidays, compared to the seemingly green and brown. Participants were grouped in two clusters as `low sensation seeking` and `high sensation seeking` according to their sensation seeking; `low change seeking` and `high change seeking` according to their change seeking. It was found that the GCV had the most impact on culture holiday (6.6%), second on adventure holiday (3%), the beach holiday (0.2%) even if on the border value. GCV explains 2.7% of the change seeking; there is the most impact on experience seeking (3,4%) from the dimensions of sensation seeking, while there is an perverse effect on disinhibition, there is no impact on boredom susceptibility with thrill and adventure seeking. It is shown up that GCV is become full mediator for the preference of beach holiday, while partial mediator for preference of culture and adventure holiday. It is inferred from that GCV's impact on the holiday preference has a only partial mediator for cultural and adventure holiday preference in the dimension of experience seeking while playing full mediator role for preference of beach holiday, but for the thrill and adventure seeking, boredom susceptibility and disinhibition dimensions have not any mediator role on.Key words: Green Consumer Value, Change Seeking, Sensation Seeking, Holiday Preference.