Elit sporcuların güdüsel yönelimleri: Voleybolcular üzerinde bir araştırma

Abstract

114 ÖZET Bu çalışmanın amacı, elit voleybolcuların güdüsel yönelimlerinin belirlenmesidir. Voleybolcuların güdüsel yönelimlerinin belirlenmesinde `Bilmek ve Başarmak için içsel güdülenme`, `Uyaran yaşamak için içsel güdülenme`, `Dışsal düzenlemeler`, `İçeatım`, `Özdeşim` ve `Güdülenmeme` olarak isimlendirilen 6 alt ölçekten oluşan `Sporda Güdülenme Ölçeği` kullanılmıştır. A-l voleybol liginde oynayan bayan ve erkek voleybolcularda bu araştırmanın yapılabilmesi için ilk olarak ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Orijinal ölçek 7 alt ölçekten oluşmaktadır. Ancak, yapı geçerliği sonrası ölçek maddeleri 6 alt ölçek altında toplanmıştır. Bu altı alt ölçeğin her birindeki madde ayırt ediciliği için madde - toplam ve madde - genel toplam test korelasyonlarına bakıldığında, değerlerin yüksek olduğu belirlenmiştir. Alt ölçeklerin iç tutarlık değerleri incelendiğinde ise, Cronbach alpha `Bilmek ve Başarmak için içsel güdülenme`de.88, `Uyaran yaşamak için içsel güdülenme`de.73, `Dışsal düzenlemelerde.74, `İçeatım`da.82, `Özdeşim`de.72, `Güdülenmeme` alt ölçeğinde ise.70 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin 4 hafta ara ile yapılan test -tekrar test korelasyonları ortalaması ise.76 olarak elde edilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması sonrasında ölçeği kullanarak A-l ligi bayan ve erkek voleybolcularda yapılan çalışmada elde edilen bulgular, bayan voleybolcuların ölçeğin `Uyaran yaşamak için içsel güdülenme` alt ölçeğinde en yüksek ortalama puana sahip olduklarını; en düşük ortalama puanın ise `Güdülenmeme` alt ölçeğinde olduğunu göstermiştir. Bayanlar, içsel ve dışsal güdülenme yönelimleri115 bakımından incelendiğinde ise, içsel güdülenme puanının dışsal güdülenme puanından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Erkek voleybolcuların ise, ölçeğin `İçeatım` alt ölçeğinde en yüksek ortalama puana sahip oldukları; en düşük ortalama puanın ise `Güdülenmeme` alt ölçeğinde olduğu bulunmuştur. Erkekler, içsel ve dışsal güdülenme yönelimleri bakımından incelendiğinde, dışsal güdülenme puanının içsel güdülenme puanından daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Erkek ve bayan voleybolcuların güdüsel yönelimleri bakımından aralarında bir fark olup olmadığı araştırıldığında ise, erkek voleybolcuların bayanlara göre daha dışsal yönelimli oldukları belirlenmiştir. Bu bulgu, erkek voleybolcuların spora katılma ve sürdürme nedeninin para, ödül, kupa gibi dışsal faktörlerden kaynaklandığını göstermektedir.

116 ABSTRACT The purpose of this study was to determine motivational orientation of elite volleyball players. The Sport Motivation Scale including the `intrinsic motivation to know`, `intrinsic motivation to accomplishment`, `intrinsic motivation to experience stimulation`, `external regulation`, `introjection`, `identification` and `amotivation` subscales was used to determine motivational orientation for elite volleyball players. Initially, reliability and validity study of the scale was determined to conduct the investigation on the first division volleyball league players. Original scale has 7 subscales, but, the results of factor analysis used in determining construct validity indicated that items of the scale were collected under 6 factors. In examining item-item and item - total test correlations, high correlations was found. The Cronbach alpha coefficients was.88 for `intrinsic motivation to know and accomplishment`,.73 for `intrinsic motivation to experience stimulation`,.82 for `introjection`,.72 for `identification`,.74 for `external regulation` and.70 for `amotivation` subscales. The test-retest reliability coefficient of total scale based on 4 week interval was.76. After reliability and validity study of scale, a study on male and female volleyball players of A-l volleyball league was carried out. According to findings, female volleyball players had higher mean score on `intrinsic motivation to experience stimulation` subscale and had lower mean score on `amotivation` subscale. In addition, females' intrinsic motivation scores was higher than their extrinsic motivation scores..117 Male volleyball players had higher mean score on `introjection` subscale and had lower mean score on `amotivation` subscale. In examining intrinsic and extrinsic motivational orientations of males, it has found that their extrinsic motivation scores was their intrinsic motivation scores. As a result, the present study strongly indicated that there were significant differences in motivational orientations between female and male athletes. Male volleyball players' extrinsic motivation scores was higher than female volleyball players'. It seemed that male volleyball players were motivated by extrinsic motivation such as money and prize.